Menntamál - 01.03.1947, Síða 13

MENNTAMÁL
7
kenni, svo sem iðni, þrautseigja, áhugasemi o. fl., skipta
þar geysimiklu máli. Það er maðurinn í lieild, sem lærir
og starfar. Það má aldrei gleymast. Og við megum ekki
láta sálfræðileg próf villa okkur svo sýn, að við lítum á
hæfileika mannsins frá of vélrænu sjónarmiði. Val nem-
enda til æðra náms má því ekki fara fram eingöngu eftir
niðurstöðum greindarprófa. Taka verður jafnframt' fullt
tillit til þekkingarprófa og álits kennara. I sumum tilfell-
um gætu prófanir á áhugamálum og sáltæknipróf komið
til greina.
Mörgum hefur eflaust þótt ég leggja of mikla áherzlu
á prófun hæfileikanna. Þeir eru fullir efasemda og spyrja
sem svo: Eru þessar prófanir í raun og sannleika svo
öruggar, að það sé verjanlegt að láta þær hafa úrskurðar-
vald um örlög manna? Og hvernig ætti að koma fyrir
greindarprófum, sem mætti treysta fyllilega?
í rauninni er komin löng reynsla á notkun greindar-
prófa, og til eru fjölmargar og víðtækar rannsóknir í
þeim efnum. Greindarprófin hafa sannað hið mikla, hag-
nýta gildi sitt í reyndinni. Mótbárurnar gegn þeim eru
runnar að jafnaði frá mönnum, sem hafa ekki nægilega
þekkingu á þessum efnum. Annað mál er það, að með
hæfileikaprófanir verður að fara af mikilli gagnrýni og
gætni. Sálfræðilegt próf er ekki mælikvarði, sem hver,
sem er, getur beitt eins og málbandi.
Því miður eru til fjölmargir, ofstækisfullir prófendur,
sem beita greindarprófunum af lítilli eða engri gagnrýni
og koma þannig óorði á þau.
Dæmi um þetta má nefna héðan úr Ósló, þar sem hóp-
próf hafa verið notuð í fyrsta bekk barnaskólans til þess
að greina börnin að eftir gáfum.
Fjöldi foreldra hefur brugðizt reiður við þessum aðför-
um, og eigi allfáir kennarar hafa lagzt gegn þeim.
Ég játa, að ég er á sama máli og hinir reiðu. Það er
skortur á gagnrýni að láta eitt einstakt hóppróf, sem lagt