Menntamál - 01.03.1947, Blaðsíða 37

MENNTAMÁL
31
Ýmsum mun, cl til vill, við l'yrstu sýn íinnast þessi nýbreytni í efnis-
röðun orka tvimælis. En þess ber að gæta, að börnin, einkunt þau
yngri, tileinka sér lýsingu dýrsins sem einstaklings, en ekki hluta úr
dýrafræðilegri bcild. Og ef dýrin eru lekin í námsbókinni í sömu
röð og þeint er ski]>að í fylkingar, þá nær barnið ekki að nema um
stun dýranna, sem þau liafa einna mest fyrir augum, fyrr en seint
og síðar nteir, t. d. sum skordýr.
Hins vegar er sjálfsagt að fara út í ílokkun dýranna í heild, þegar
kemur upp í efri bekkina, einkum betri bekkina. Kemur j>á síðasti
kafli bókarinnar, Jrróun og flokkun dýranna, að góðti lialdi.
Furðanlega mörg dýr komast fyrir í jtessari stuttu bók. En ætíð
verður nokkurt álitamál, hvað á að taka og hverju á að sleppa, þegar
slík bók er samin. Að sjálfsögðu hefur ýmislegt orðið að sitja á hak-
anum, enda j>ótt j>að séu fornkunningjar; t. d. fýll, úlfur, kanínur,
héri, moldvarpa o. fl. En þessi dýr eru talin með í flokkun dýranna
aftast í bókinni ásamt fleiri tegundum, setn ekki er j>ar annars staðar
getið. Þarna gefst tækifæri til aukaverkefna, ef tími vinnst til í
skólanum.
Bókin virðist hæfilega löng. Höfundur hefur verið hagsýnn í vali
og vinnubrögðum við samningu þessa litla kvers, og satt að segja eru
j>ar gerð ótrúlega miklu efni ýtarleg skil. Lýsing margra dýranna er
með ágætum, einkum sumra íslenzku dýranna. Hún er látlaus, sönn,
tæmandi og laus við ój>arfa mælgi. Víða er skotið inn vel völdum
spurningum. Er J>að til hægðarauka bæði fyrir kennara og nemendur.
Vert er að geta J>ess, að í frásagnarhætti liöfundar og lýsingum gætir
hvarvetna skilnings og vinsemdar til dýranna. Og þrátt fyrir tak-
markað rúm, tekur hann með dálitla hugvekju um verndun dýranna.
Þar segir meðaf annars: „ ... Góð meðterð dýra borgar sig ... Athug-
aðu, ef húsdýr eru á heimili þínu, hvort þú getur ekki gert eitthvað,
svo að þeim líði betur. — ... Við megum aldrei gleyma j>ví, að dýrin,
tamin og villt, hafa tilfinningu og vit. — . . . Ef við erum vingjarnleg
og jrofinmóð við dýrin, j>á verða þau oftast hænd að okkur og auð-
sveip. — . . . Ýmsir gera sér að leik að skjóta fugla, aðeins til að sjá
hvort J>eir geti hitt J>á. Það er Ijótur leikur. — . . . Það er án efa betri
og varanlegri gleði að athuga lilnaðarhætti dýranna úti í náttúrunni
en leika sér að því að kvelja ]>au og drepa...“
Höfundur á þakkir skilið fyrir J>essa bók. Við kennarar fögnum
henni, og vel get ég trúað, að hún cigi eftir að verða vinsæl meðal
barnanna.
Jón Krislgeirsson.