Bjarmi - 01.05.2000, Blaðsíða 13

Persar eru sagðir hafa verið fyrstir til að nota
krossfestingar. Rómverjar tóku hana upp því
hún uppfyllti kröfur þeirra um hcega og kvalar-
fulla aftöku.
Til eru ævafornar heimildir (allt frá
1 .öld e.Kr.) um krossdauóa Jesú.
Auk rita Nýja testamentis Biblíunnar má
nefna rit eftir Cornelius Tacitus, Lucianos
og Flavius Josephus sem öll greina frá því
aðjesús, kallaóur Kristur, hafi verió kross-
festur.
Persar eru sagöir hafa verió fyrstir til
að nota krossfestingar. Rómverjar tóku
hana upp því hún uppfýllti kröfur þeirra
um hæga og kvalarfulla aftöku. Sjaldn-
ast munu þó rómverskir þegnar hafa ver-
ió krossfestir, aðeins útlendingar.
Sá kross sem við sjáum oftast á lista-
verkum er hinn svokallaði latneski kross.
A honum er lárétti hlutinn festur 30-60
sentimetrum fyrir neðan efri mörk lóð-
rétta hlutans. Mest notaði krossinn á
dögum Krists mun þó hafa verið Tá-
krossinn, en hann er í laginu eins og
gríski stafurinn Tá sem er eins og okkar
T. Þvertréð á þeim krossi var fest í hak
efst á súlunni. Ofan á staurinn var svo
fest skilti með áletraðri sakargift. Þá leit
T-ið út eins og kross.
Fimmtudagur um miónætti
Líkamleg kvöl Krists hófst mun fyrr en í
krossfestingunni sjálfri. Læknirinn Lúkas
er eini guðspjallamaðurinn sem segir frá
blóðsvita Krists í Getsemanegaróinum.
„Og hann komst í dauðans angist og
baðst enn fyrir, en sveiti hans varð eins
og blóódropar, er féllu á jörðina" (Lúk.
22:44). Hemathidrosis, eða blóðsviti er
vel þekkt fyrirbæri þó þaó sé afar sjald-
gæft. Vió gífurlegt tilfinningalegt álag
ems ogjesús var undir geta háræðar í
svitakirtlum sprungið og þá blandast
saman blóð og sviti. Þetta ferli leiðir svo
af sér máttleysi og jafnvel lost.
Föstudagur árla morguns
Fyrstu líkamlegu áverkana fékkjesús eftir
að hafa verið færður til Kaífasar æósta-
prests. Var hann þá sleginn með hnefum
og stöfum auk þess sem hrækt var á
hann. Undir morguninn var Jesús færður
úrvinda eftir barsmíðarnar og svefnleysi til
Pílatusar. Pílatus dæmdi Jesú til hýóingar
og krossfestingar. Hýóingin var undirbúin
með því að hinn seki var afklæddur og
hendur hans bundnar við staur ofan við
höfuð. Lög Gyðinga heimiluðu ekki fleiri
en 39 högg en ekki er vitaó hvort Róm-
verjarnir hafi farið eftir þeim.
Einn eða tveir rómverskir hermenn
annast hýðinguna. Svipan er með stuttu
skafti og nokkrum leðurólum. Á enda
hverrar ólar eru tvær litlar járnkúlur fest-
ar. Fullu afli er beitt og höggin dynja á
öxlum, baki og fótleggjum Jesú. Fyrst
rista ólarnar aðeins í gegnum húðina.
Þegar haldið er áfram skera ólarnar og
járnkúlurnar dýpra, allt inn að vefjum
með tilheyrandi blæðingum úr hár- og
bláæðum. Að lokum spýtist út blóð úr
slagæðum undirliggjandi vöðva.
Eftir höggin er bakið afskræmt vegna
rifinna og blæðandi vefja. Þegar hershöfð-
inginn úrskurðar að fanginn sé nær
dauða en lífi er barsmíðunum hætt.
Reipin eru leyst og Jesús er látinn falla
alblóðugur og meðvitundarlítill á jörð-
ina. Gert er gys að honum. Hann er
færður í kápu og honum afhentur
reyrsproti. Hann hafði sagst vera
konungur. Til að skopstælingin fullkomn-
ist er búin til kóróna úr sveigjanlegum,
mjúkum runna með löngum þyrnum.
Þar sem höfuðleðrið er mjög æðaríkt
hefurjesús misst nokkuð blóð eftir að
kórónunni var þrýst niður á höfuð hans.
Jesús er nú færður úr kápunni. Sársauk-
inn er svipaður og þegar sáraumbúðir
eru rifnar af í gáleysi. Sárin á herðunum
opnast aftur og blæðingin hefst að nýju.
Þvertré krossins (líklega um 50 kg) er
nú bundið við axlirjesú og hann neydd-
ur til að ganga með það til aftökustaðar-
ins. Eftir það sem á undan er gengið
reynist honum erfitt að ganga uppréttur,
hann hrasar og fellur á jörðina. Jesús fær
þó óvænta hjálp við að bera tréð þegar
áhorfandi er neyddurtil að bera þaó fyr-
ir hann. Jesús gengur áfram örmagna og
svitnar köldum svita.
járnkúlur.
13