Heima er bezt - 01.09.1956, Page 30

310 Heima Nr. 9-10
--------------------------------er bezt---------------------------
leg fyrir mig einan til að fást neitt við hana, svo ég
reyndi ekkert við hana og lét hana eiga sig, en hún
glettist við hvern fisk, er ég dró upp að borði, gleypti
þá í kjaftinn, saug þá og marði, án þess þó að ná nein-
um af önglinum. Loks fór þó svo, að hún gleypti fisk,
er ég var að draga, og festist sjálf á öðrum önglinum,
en ég var með færi með löngum stálás í gegnum sökk-
una, eins og siður var norður þar, með tveim önglum
og taumum og hefur sennilega verið fiskur á báðum
önglum, eða „bandiðu, eins og komizt var að orði, þegar
tveir fiskar voru á. Þessi ályktun er samkvæmt því,
er síðar kom fram og segir frá hér á eftir. „Gamla
konaníl, — en það nafn notaði ég þá á þessa fullorðnu
flatfisldtegund, þá er þeir voru verulega vænir, og tóku
aðrir það upp í þeirri veiðistöð eftir mér. Já, — „gamia
konanu var fljót að fara niður eftir að hafa fest sig á
færinu og var nun erfið og þung að „reisa“ hana frá
botninum, og oft varð ég að „gefa“ henni, áður en mér
tókst að koma henni upp að borði svo vogandi væri
að freista þess að bera í hana. Ég var ekki með byssu í
bátnum til að skjóta hana og ekkert. gott barefli og
ífæran fremur léleg, svo ég vildi freista þess að ná hin-
um önglinum og festa hann í henni líka og lofa henni
svo að fara „niður“ einu sinni enn, ef hún vildi. En
einmitt þegar ég er að séilast eftir önglinum, er kippt
óþyrmilega í, og um leið fæ ég fádæma gusu af sjó inn
í bátinn og yfir mig allan. Það er þá önnur spraka engu
minni komin upp að borði og búin að gleypa hinn
öngulinn á ásnum með öllu, sem á var, og orðin föst, svo
nú voru þær orðnar tvær, rígfullorðnar, fastar á sama
færinu — og ekki nóg með það — sú þriðja var þar á
eftir, svo risavaxin, að ég hef aldrei séð aðra eins
óhemju skepnu á ævi minni fyrr eða síðar.
Ég man eiginlega ekkert hvað gerðist næstu örskots-
stundir — þetta var allt í svo skjótri svipan, — ég hélt í
færið eftir mætti og það smó með ofsaharða gegnum
greipar mínar. Ég hafði á höndum svellþykka, róna
sjóvettlinga, en þeir tættust í sundur eins og reykur og
færið skar mig í hendurnar; það hvein og brann á borð-
inu, unz færið söng í sundur og ég kastaðist aftur á
bak yfir miðþóftuna og á kaf ofan í fiskinn í rúminu
og lá þar lengi, meðan ég var að jafna mig eftir ósköpin.
Margar fagrar sprökur hef ég fiskað síðan og alltaf
er ég ofurlítið „nervus“, eða óstyrkur á taugum, er ég
festi í stórri flyðru. Og enn þá er það svo, enda þótt ég
sé hættur að fiska, að ég þarf ekki annað en að sjá
stóra lúðu, dauða, liggjandi uppi á landi, til þess að fá
„titring“ í taugar. Þetta situr svona í manni.
Er þetta sem undanfarandi forspil að sjálfri hrak-
fallasögunni.
Þá var það, þetta sama sumar 1931, laugardagsmorg-
uninn 8. ágúst, að ég hugði til sjóferðar. Norðan-norð-
vestan gúlpur hafði verið um nóttina, en hægði með
morgninum. Þó var enn hauga undirsjór úti fyrir og
hnitaði í rastirnar fyrir Fæti og Flesjum, norður- og
suðurenda eyjarinnar.
Síldarskip allmörg lágu í vari undir eynni vestan-
verðri, með því ekki var veiðiveður, til þess var enn
allt of mikill undirsjór, enda þótt ekki væri stormur
í lofti.
Grímseyingar sjálfir, heimamenn, hugðu því ekki til
sjóferðar þennan morgun, heldur til heyverkunar
heima á túnum sínum.
Það urðu því aðeins tveir bátar, er til fiskjar fóru frá
Grímsey þennan dag; sá er þetta ritar, einn á fari, og
önnur færeyska trillan, sú stærri, með fjögra manna
áhöfn, formaður Andreas Flenrikssen, gamall sægarpur
og mikill kunnáttumaður, glöggskyggn, ráðsnjall, lífs-
reyndur og vitur. Andreas var róinn á undan mér og
mun hafa haldið á einhver „inn- og austur-miðin“, er
svo voru nefnd. En ég vatt upp segl og sigldi beint á
mitt nýfundna mið fram við Flesja-röstina fyrir suð-
vestur enda eyjarinnar.
Áður en Andreas fór, spurði ég hann, hvernig hon-
um litist á sjóveðrið í dag. En hann svaraði því til, að
ekki mundi hvessa í dag, en haugasjór strax og eyjar-
varinu sleppti og sjóveður óhagstætt og illt á smábát-
um, enda þótt hann væri að hugsa um að reyna sjóferð
rétt til málamynda, með því hann og skipshöfn hans
hefðu ekkert þarfara við að vera í landi. Bað hann mig
að fara ekkert út fyrir eyjarvarið, ef ég færi að fiska,
og yfirleitt að fara varlega og helzt ekkert á sjó í dag,
því sig hefði dreymt svo í nótt, að ég mundi bráðlega
fá mig fullreyndan, en vonaði þó, að það væri ekki
fyrirboði feigðar.
Eftir að hafa „möndlað“ mig niður á þessu tæpa og
þrönga, nýfundna miði mínu, lagðist ég þar við dreka,
lá við „fast“, eins og kallað er, því annars rekur mann
fyrir straumi og vindi brott af miðinu undir eins.
Þá lagzt er við fast í straumi og undiröldu, verður að
hafa mikið „yfirvarp“, þ. e. gefa allmikið út á stjóra-
færinu, svo að stjórinn, hvort sem hann er steinn eða
eitthvað annað, kippist ekki upp úr botni við bylgju-
hreyfinguna og dragist ekki um botninn fyrir átökum
vinda og strauma á bátinn, sem heldur uppi stjórafær-
inu, svo festist og „fatti“ vel, en reki ekki. En þeg.ir
mikill straumur er, stormur eða alda, eða þetta allt til
samans, eins og oft skeður á sæ, þá iðar báturinn, lyftist,
heggur, skekst og sargar, hristist og strekkist í stjóra-
bandinu; hættir þá festinni til að vilja sargast í sundur
eða skerast á hrauni eða bergeggjum í botninum. Fór
einnig svo í þetta sinn, að ég slitnaði upp eftir tæprar
einnar stundar legu og mun þá hafa verið búinn að fá
um 50—100 kg. fiskjar. Ég hafði tvo steina í bátnum til
seglfestu, voru þeir vafðir eða bundnir þannig, að þeir
voru útbúnir sem varastjórar, ef á þyrfti að halda. Not-
aði ég nú annan þessara steina um stund, unz af honutn
sleit og eins fór með þann næsta, sem jafnframt var sá
síðasti. Þarna var mér því ekki til setunnar boðið leng-
ur, því óðfluga hrakti af miðinu út og vestur í ólgandi
haf. Setti ég því upp segl á augabragði; vildi freista
þess að sigla beitivind sem mest mátti fyrir Flesjarnar