Heima er bezt - 01.09.1956, Síða 43

Nr. 9-10
honum strax í hvert skipti,
alveg nýorpin. Svartbak-
urinn er versti ræningi í
æðarvarpi og ófriðhelgur.
Eru alltaf tekin undan
honum öll egg, sem finn-
ast.
Svartbakurinn er, eins
og allir vita, stór og sterk-
legur fugl. Hann er tígu-
legur á flugi og sveimar
oft yfir eyjunum í löngum
sveigum, athugandi með
skörpum ránfuglsaugum,
hvar bezt sé til veiðifanga.
Þess á milli situr hann í
þéttum hópum upp á há-
eynni, virðulegur og þög-
ull. Hann er eggjaræningi
og drepur líka fugla, eink-
um hálfvaxna æðarunga.
Hann snarast að þeim, þar
sem þeir synda saklausir
og öruggir við hlið móður
sinnar á vogum og vík-
He'lgafell. — „Þangað skyldi engi maður óþvegtnn líla, og engu skyldi tortíma í fjall-
inu, hvorki fé né mönnum, nema sjálft gengi í brott.“
um kringum eyjarnar, og
hremmir þá. Séu ungarnir
Jitlir, hverfa þeir á augabragði í gráðugt gin ræningjans.
En ef þeir eru stórir, dregur hann þá upp á grynningar
eða klettahlcin og tætir þá þar í sundur.
Einu sinni horfði ég á merkilegan bardaga, þar sem
barizt var upp á líf og dauða. Þetta var í ágústmánuði
og lítið orðið um æðarfugl í kringum eyjarnar. Stór
og kraftalegur svartbakur lónaði á lognkyrrum sjónum
við eyjuna nálægt lundabreiðu. Ég veit, að flestir kann-
ast við lundann. Hann hefur rauðleitan, einkennilegan,
flatan gogg og stutta fætur, sem eru aftarlega settir, og
situr lundinn þvi nær upprettur á landi. Hann á eitt egg
og velur því hreiðurstað inni í djúpum holum, sem
hann hefur grafið sjálfur. Þegar unginn er kominn úr
egginu, er hann lengi kyrr inni í holunni og fitnar mik-
ið af síli sem Iundinn ber í hann. Þá er unginn kölluð
kofa eða lundakofa og var áður eftirsóttur til matar.
Var það erfitt verk og sóðalegt að krækja kofuna út
úr holunni. Var það kallað að fara í kofnafar.
En þá víkur aftur sögunni að svartbaknum, þar sem
hann sveimar kringum lundana. Hann er auðsjáanlega
glorhungraður og lítur grimmdarlega til þeirra. Ætli
að hann áræði að ráðast á fullorðinn lunda? hugsa ég
með sjálfum mér. En ég þurfti ekki lengi að bíða eftir
svarinu. Allt í einu rennir svartbakurinn sér að einum
lundanum, hremmir hann og veltir honum á bakið, —
treður á honum og kaffærir hann. En nú hefst grimm-
ur bardagi. Lundinn er harðskeyttur fugl og seldi líf
sitt dýrt. Hann reif og tætti með fótunum og hjó egg-
hvössum goggnum, hvar sem hann náði til, en svartbak-
urinn lét sig ekki og sleppti ekki heljartaki sínu, kaf-
færði lundann aftur og aftur og tróð á honum í sjón-
um. Smátt og smátt dró af lundanum. Hann hætti að
brjótast um og lá eins og hálfdauður á sjónum. Þá beið
svartbakurinn ekki boðanna. Hann synti með lundann
að klettahlein og tætti hann þar í sundur. Eftir skamma
stund lá þar hræ lundans, en svartbakurinn synti frá
landi og lét lognölduna vagga sér, og það var eins og
hann sleikti út um.
Þetta var saga um grimmd ránfuglsins, en oft ríkir
friður og kyrrð í eyjunum.
Ég vil bregða hér upp mynd af miðsumarnótt í eyj-
unum. Þetta er á kyrru sumarkvöldi síðla í júlímánuði.
Gengið á Helgafell. Skólabörn úr Stykkishólmi.
Heirha er bezt 3231'