Heima er bezt - 01.04.1996, Blaðsíða 14

ULi
[ðikXÍél:
cttp
fyrir
sjén %
TH
lagsini
D LA.
Gluggað í gömul
blöð og rit og
forvitnast um það,
sem efst var á baugi
fyrir nokkuð margt
löngu
Umsjón: Guöjón
Baldvinsson
álcrp. nm:
að Wjóð' í i
a3 íæoa* aó|
eiki á hrcjá
sfjörcuíj*,- ■
veðrsuífeifSij
inníur* a*"4?-
íji&bcrgX M
éé : : v
/ y
tMmétttn
arjaú sögð ionjio híng-
in Butit htngað sanísao*
ðslæinir • X ^ffeibsunííi
Jtiluthiítgi- ® .y
^sfeui teUu ttgftHBI
-t iantít h i.
j nokiutro f
. fer rmat a! ■aai
II ‘ð <>g
í s Ui ia|>. ijy"
■' tii' *-! »
iii óséwnmi lcTi' **;
-!!» heféi .^a 1*0
|| í
|J 48 w ii
j g hm i Mmmmmmá
/f „* ^ adakfiff8®!
f| « m .d
I Jaru’" j
I
l !cB#áa
urs^ef i.un tsítijunt
tx»K< ----------------- I
;sem flest ^ I
biaðíð' sé sení fP^É
i írftjiíiasf,1 eð.t1 juail
frv., t>ví a3 'ssjðrníit
vcnði,' jafevekt". stjtsjst:
sð cJrtírUt. m:V>'
/%
Þjóðólfur 19. október 1900.
Um skilvindur
Eptir S.B. Jónsson ú Dunkarbakka.
Þess hefur verið óskað af ýmsum,
að ég skrifaði í blöðin um skilvindur,
til þess að skýra fyrir fólki mark-
verðustu kosti skilvindunnar m.m.,
svo og til að lýsa gildi þeirra skil-
vindutegunda, er ég þekki til, til leið-
beiningar, þar sem nú er þegar um
fleiri tegundir af þeim að velja hér á
landi. Og vil ég nú leitast við að full-
nægja þeim tilmælum með þessum
línum.
Fyrir árum síðan hef ég skrifað um
fjárhagslega nytsemi skilvindunnar í
heild sinni (í Þjóðólf), og ræði ég því
ekki um það hér. Það er nú líka, sem
betur fer svo komið, að bændur hér á
landi eru farnir nokkuð almennt, að
sannfærast um þýðing skilvindunnar
og smjörgerðarmálefnisins, þótt
áhugann vanti enn almennt. Ég skal
játa, að ég þekki enga skilvinduteg-
und svo kostasnauða, að ekki sé unnt
að hafa hennar svo mikil not að hún
borgi sig eða vel það, sé henni unnið
viðunanlega rétt, ef hún annars getur
unnið sitt verk, og enst svo sem 2-3
ár.
En engu að síður eru skilvindur
mismunandi vandaðar, og þess utan
mismunandi hæfileika miklar, og er
því ekki hyggilegt að láta sér nægja
með það að eignast aðeins eitthvað,
sem kallað er „skilvinda,“ heldur ber
að leggja alvarlega áherzlu á það að
velja vönduðustu og hæfileikamestu
skilvindurnar, af því að þær borga sig
langbezt.
Það dugar ekki, þegar um skil-
vindukaup er að ræða, að leggja að-
aláherzluna á útsöluverð þeirra hér
heima, né á það, að andvirði þeirra
megi borgast í vörum eptir hentug-
leikum einhvern tíma, þótt að það
væri mikilsvert auðvitað, að öllu
öðru jöfnu, að fá þær lánaðar með
sem lægstu verði, ef þess væri kost-
ur. En frá mínu sjónarmiði er sjálf-
sagt að leggja aðaláherzluna á það,
að skilvindan sé af vandri tegund,
sem hefur náð mikilli viðurkenningu
og tiltölulega mikilli útbreiðslu í út-
löndum, allsstaðar þar sem hún hefur
þekkzt, og þar næst á það, að hún sé
vitanlega gædd þeim höfuðkostum,
eða sem flestum þeim hæfileikum,
sem mest eru áríðandi.
Það að skilvindan sé ekki mjög
ódýr frá fyrstu hendi, er líklegt að
vera meira vert en hitt, að hún sé
mjög ódýr í útsölu hér heima.
Ég þekki enga þá skilvindu, sem
ekki sé hægt að segja að hafi ein-
hvern kost umfram aðrar. En spurs-
málið er ekki um það, heldur hitt, að
hún hafi höfuðkostina sem flesta, og
vegna þess er áríðandi að komast að
réttri niðurstöðu viðvíkjandi því,
hverjir þeir eru, svo að auðið sé að
taka rétt tillit til þeirra gagnvart hin-
um. Og að því er ég veit bezt, eru
þeir þessir:
1. Að skilvindan sé Iétt að snúa
henni, því að af því leiðir minna
strit, minni núningur og minna
slit eða meiri ending.
2. Að hún sé vönduð að efni og
smíði.
3. Að hún sé sem einföldust að
bygging (construktion), því er
þá samfara auðveldlegri með-
höndlun og ef til vill minni nún-
ingur.
En þessi 3 atriði eru helztu skilyrð-
in fyrir góðri ending, sem er mest
áríðandi af öllu.
4. Að hún aðskilji mjólkina sem
allra bezt, því að þá færir hún
mestan arð að öðru jöfnu.
En hvað það atriði snertir, þá mun-
ar þar vanalega ekki miklu, sé vél-
inni unnið alveg rétt. En þó geta skil-
vindur verið mismunandi vel hæfar
eða hentugar til að aðskilja vel.
Auk þessa eru nokkur atriði, sem
eru þýðingarmikil, þar sem þau geta
orðið samfara höfuðkostunum, er nú