Æskan - 01.12.1940, Blaðsíða 9

Jólablað Æskunnar 1940
anda þeirra tónskálda, sem enn hafa komið fram
meðal vor.
Sigfús hvarf nú frá laganáminu og fór að stunda
tónlistina.*Aðalkennari hans var tónslcáldið August
Enna. Um þetta leyti gekk Sigfús að eiga danska
konu, ungfrú Valborgu Hellemann. Hún var ágætur
piano-leikari og söngkona. Sigfús hafði og ágæta
söngrödd. Iléldu þau hljómleika í Kaupmannahöfn
og fóru í hljómleikaför víðsvegar um Noreg. A
sumrin héldu þau hljómleika á ýmsum stöðum hér
heima. Börn þeirra eru: Einar fiðluleikari og Elsa
söngkona.
Árið 1906 sest Sigfús að í Reykjavík; fóru þau
hjónin að stunda einlcakennslu í pianoleik og söng
og munu hafa átt all-örðugt uppdráttar fyrst í stað.
En brátt fór Sigfús að kenna við ýmsa skóla. Lengst
kenndi liann við Kennaraskólann og Menntaskól-
ann. í ársbyrjun 1913 tók hann við dómkirkju-
organleikaraembættinu af Brynjólfi Þorlákssyni.
Þó að þelta væri nú atvinna Sigfúsar, er langt
frá því að öll tónlistarstörf hans séu þar með talin.
Hann gaf út „íslenskt söngvasafn“ með Halldóri
Jónassyni. Hann var ágætlega ritfær og skrifaði
margar greinar í hlöð og tímarit um söngmálefni.
Söngmálablaðið „Heimir“ gaf hann út í nokkur
ár með Friðriki Bjarnasyni. Sálmasöngsbók gaf
hann út þrívegis. Hann samdi og gaf út margar
söng- og hljómfræði-kennslubækur. Sigfús var
ágætur söngstjóri. Mikið orð fór af karlakórnum
„17. júni“, sem starfaði undir stjórn hans í 11 ár,
og var á þeim árum aðalþátturinn í sönglifi hæj-
arins. Sigfús stofnaði „Hjómsveit Reykjavíkur“ og
stjórnaði henni fyrstu árin. Árið 1929 var haldið
stórfenglegt norrænt söngmót í Kaupmannaliöfn.
Komu þar fram kórar frá öllum Norðurlandaþjóð-
unum. Sigfús stjórnaði íslenska kórnum og samdi
íslenska hlutann af tónverki þvi (kantötu), sem
sungið var á mótinu, er það lagið „Island“, sem
mjög þykir tilkomumikið. Þetta varð hin mesta
frægðarför fyrir Sigfús. Var það mál manna, að
íslenski og finnski kórinn hefðu sungið best á
mótinu. Sigfús var söngmálastjóri á Alþingisliá-
tíðinni 1930. Á efri árum sínum stjórnaði Sigfús
ágætum blönduðum kóri, er nefndist „Heimir“.
Þó að Sigfús væri jafnan störfum hlaðinn, hafði
hann nokkurn tíma til að semja lög, svo að eflir
liann liggur mikill fjöldi tónverka. Á stúdentsár-
um sínum gaf liann út fjögur einsöngslög, sem
allir Islendingar kannast við: „Gígjan“, „Drauina-
landið“, „Sofnar lóa“ og „Augun bláu“. Fleiri ágæt
einsöngslög hefir hann samið, t. d. „Ein sit eg úti
á steini“. Mörg af lcórlögum hans hafa verið við-
fangsefni, svo að segja allra kóra á landinu, t. d.
„Þú álfu vorrar yngsta land“, „Gröfin“, „Sjá hin
ungborna tíð“, „Eg man þig“ o. fl. Önnur eru minna
kunn, t. d. „Halla“, „Minningaland“. Ágætar eru
þjóðlagaraddsetningar hans: „Keisari nokkur mæt-
ur mann“, „Bára hlá“, „Grænlandsvísur“ o. fl. Mörg
af smálögum hans þykja hreinustu perlur, t. d.
„Allt fram streymir endalaust“, „Þó að kali heitur
hver“, „Á Sprengisandi“, „Ofan gefur snjó á snjó“,
„Vorhiminn“, „Sefur sól hjá ægi“, „Þegar vetrar-
þokan grá“, „Sól er hnigin í sæ“, „Siðkvöld“,
„Kvöldvers“ o. fl., o. fl. Nokkuð af verkum hans,
og ekki það ómerkasta, er enn í handriti, m. a.
Ivonungskantata 1927, 5 lög fyrir fiðlu og piano og
margt fleira. — Hann hefir samið morgunsöngva
og kvöldljóð, hann liefir kveðið kvennaslag og
fánalag, hann hefir kveðið um vetur, sumar, vor
og „hrímkalt haust“. Hann hefir kveðið hugljúfar
vögguvísur, og liann hefir kveðið um gröfina, hvar
„hærist aldrei hjarta liryggt, hvar heilög drottnar
ró“. En mestur hluti laga lians er við íslensk ætt-
jarðarljóð. Má einnig af því sjá, hve þjóðleg list
lians er.
Sigfús varð bráðkvaddur 10. mai 1939. Varð
liann þjóð sinni harmdauði.
Á sextugsafmæli Sigfúsar Einarssonar héldu vinir
hans og aðdáendur honum fjölmennt samsæti.
Voru þar margar ræður fluttar. Sigfús hélt þar
ræðu og rifjaði upp nokkrar endurminningar frá
fyrri dögum (eru hér að framan tilfærðir lcaflar
úr þeirri ræðu). í lok ræðunnar beindi liann heil-
ræðum til ungra tónlistarmanna. Honum fórust
orð á þessa leið:
„Ef ungur tónlistarmaður eða listamannsefni
heiddi mig um að kenna sér eitthvert heilræði, sem
eg hefði lært af minni reynslu, þá myndi eg segja
við hann: Reyndu cið læra sem allra mest á meðan
þú ert ungur. Og ef maðurinn væri efni í tónskáld,
þá myndi eg jafnvel leggja ennþá meiri áherslu á
þetta. Tónslcáld verða að kunna sitt handverk,
ekki síður en iðnaðarmennirnir.
Ef islensk tónskáld á komandi tíð fá þá mennt-
un, sem þau þurfa, og „komponera“ síðan livert
á þann hátt, sem þeim lætur hest — ekki aðeins
með heilanum heldur og lika með hjartanu og
kæra sig kollótta um alla tísku og allt, sem um
þau kann að verða sagt, einnig í öðrum löndum —
]iá held eg að íslenslc tónlist eigi fyrir sér góða
framtíð. — Þá má jafnvel gera sér þær glæsilegu
vonir, að meðal vorrar fámennu þjóðar, fæðist á
129