Æskan - 01.12.1940, Blaðsíða 19

Jólablað Æskunnar 1940
barnaheimili ættstofnsins. Þar læra þau íþróttir
og aðra þá mennt, er prýða má svertingjaungling:
að dansa, syngja, slá skinntrumbu, spinna, búa til
mat og sauma.
Einhvern daginn, meðan krakkasnáðinn er
ósköp lítill, tekur mamma hans hann og sest með
hann út i skuggasælt rjóður skammt frá kofanum
sínum. Hún makar liöfuð barnsins í viðsmjöri, en
tekur síðan band eitt langt, sem töframaður ætt-
stofnsins hefir gert, og sívefur því á ákveðinn og
einkennilegan hátt um iiöfuðkúpu harnsins.
Verður úr þessu einskonar handhjálmur, sem fellur
fast að höfðinu.
Svertingjar telja tvennt vera unnið með þessum
undarlega höfuðbúnaði: f fyrsta lagi er hjálmur
þessi barninu ágæt vörn gegn illum öndum. Töfra-
maðurinn hefir þulið bænir og særingar, meðan
hann hjó til bandið i hann, og loks liefir hann vigt
það með reykelsi. Það eru líka sérstakir töfrar
fólgnir í aðferðinni við að vefja þessu um barns-
höfuðið.
I öðru lagi er hjálmi þessum ætlað að hafa áhrif
á lögun höfuðsins. Böndin geta runnið dálítið til
á höfðinu, af því að það er makað í viðsmjöri, og
er þvi hægt að herða á þeim með því að reka undir
þau fleyga. Móðirin gerir þetta og lierðir litið eitt
á fleygunum á hverjum degi. Höfuðkúpa harns-
ins er hrjóskkennd og mjúk og lætur undan. Má
þannig breyta höfuðlagi barnsins og gera svert-
ingjar höfuðkúpuna venjulega aflengri en hún er
frá hendi náttúrunnar. Olckur finnst þetta vera
grinnnileg misþyrming á börnunum, og við skilj-
um ekki tilganginn með því. En svertingj arnir
segja, að liæfileikar manna fari eftir höfuðlaginu,
og að sérstöku höfuðlagi fylgi vissir eiginleikar.
Svertingjabörnin ganga að mestu leyti berstrípuð
fram eftir öllum aldri, og hjá sumum þjóðflokk-
um svartra manna er jafnvel lítið um ldæðnað
æfina á enda. Oft bera börnin þó einhverslconar
skraut á líkama sínum, og ef vel er að gáð, er það
skraut venjulega til einhverra hluta nytsamlegt
fyrir harnið. Búskmenn binda t. d. loðskinnsræmu
um úlfliði og ökla kraklcanna sinna, en annars
stríplast þeir allsberir. Ilvaða gagn gæti nú verið
að þessu? Með þessu einfalda ráði verja þeir þá
líkamshluta barnanna, sem reynslan sýnir, að mý-
vargur sá, sem oft gerir Afríkubúum lifið leitt,
sækir mest á. Sama gagn gera loðskinnsmen um
hálsinn, og hárskúfar og fjaðrabrúskar sem höfuð-
skraut. Allt fælir þetta flugur og rnývarg frá
börnunum.
Þjóðflokkur einn í Uganda hefir þann einkenni-
lega sið, að sivefja leggi hvítvoðunganna, frá ölcla
að kné, með ræmum úr dúk eða skinni. Eru börnin
látin liafa umbúðir þessar fast vafðar, þar til þau
eru farin að ganga. Er útbúnaður þessi til þess
ætlaður, svo undarlegt sem það virðist, að draga
úr vexti kálfavöðvanna. En svertingjar þessir
segja, að menn verði fljótari að hlaupa og færari
til stökks, ef þessi umbúnaður sé við hafður. Þeir
bnita einnig málmhringi um handleggjavöðva ung-
linga. Eiga þeir að þrýsta á vöðva þá, sem mest
reynir á við að skjóta af boga. Telja þeir þetta
auka afköst og hæfni. Ekki er gott að segja, hvað
hæft kann að vera i þessu. En ekki verður séð, að
siðir þessir skaði þjóðirnar, sem iðka þá, nokkurn
skapaðan hlut. Þær ganga, hlaupa, klifra, stökkva,
skjóta af boga og kasta grjóti og spjótum flestum
öðrum betur og hraustlegar.
Hvar sem menn fara um Afríku, hvort sem er
um strendur, grassléttur, frumskóga eða liálendi,
verða börn alstaðar fyrir mönnum. Það virðist
vera til óvenjulega mikið af þeim þar í álfu. I
hafnarstöðunum við Rauða hafið: Börn. í Somali-
landi og Abessiníu: Börn og aftur börn. Og svona
mætti halda áfram um þvera og endilanga álfuna,
þar sem menn eru á annað borð. Hvítvoðungar,
ríðandi á herðum eða mjöðmum mæðra sinna.
Þriggja ára pottormar, sem ríða aftan við pabba
sína á múldýrum, eða róa eins og svolitlir eirbrúnir
bögglar uppi á úlfaldakryppu. Fimm ára hnyðrur,
sem bera systkini sín á fyrsta ári og láta þau sjúga
fleskdúsu. Tíu ára telpur, sem eru að balca brauð
handa foreldrum sínum, eða strákangar á sama
aldri, berandi lyklakippur og á svipinn eins og
þeir bæru ábyrgð á öllum auðæfum í heilu riki.
Ferðamaður einn segist einu sinni hafa spurt
Abessiníumann að því, af hverju það væri siður
þar i landi, að láta smástráka varðveita lyklana
að fjárhirslum og forðabúrum. „Börn eru hlýðnari
en fullorðnir,“ svaraði hann, „og þau hafa ekki
lært að stela. Þið ættuð að reyna þetta i Evrópu,
og vita til, hvort ekki hverfur minna úr peninga-
lcössunum ykkar!“ — Hvaða álit liafa lesendur
Æskunnar á slíkri tilraun?
Uppeldi svartra barna er töluvert verulega frá-
brugðið því, sem lijá okkur gerist. Það er siður
hjá fjöhnörgum þjóðflokkum, að börnin fara í eins-
konar barnaheimili, um það leyti sem þau eru
þriggja ára gömul. Þar er nú líf og fjör í tuskun-
um, en þó gengur allt eftir settum reglum, og hafa
börnin eftir því meiri forréttindi, sem þau eru
eldri. Allir leikir þeirra eru nám og æfing í því,
sem þau þurfa að kunna og hafa leikni i, þegar
139