Æskan - 01.05.1965, Blaðsíða 3

§>u hugmynd að reisa rannsókna-
0 tÖ^ u fljótandi ísjaka er sjálfsagt
1 'U nokkuð gömul. Margir hinna
sk-In^U nor®urskautskönnuða festu
'P sín í hafís, og rak þau með hon-
h jyi r o l
nutrmðum og stundum árum sam-
sk' ÍM'ln^ hom Þa® fyr‘r* áhafnir
Pa þessara urðu að yfirgefa þau og
a 'sta þess að komast til byggða gang-
' eða á sleðum eða jafnvel, eins
um norðan við Spitzbergen (sem nú
heitir Svalbarði) árið 1896.
Árið 1937 settu Sovétríkin upp
fyrstu fljótandi rannsóknastöðina.
Síðari hluta maímánaðar var flogið
með fjóra menn, undir stjórn Papan-
ins, til norðurpólsins, þar sem stöðin
var reist. íseyjuna rak stöðugt suður
á bóginn, þar til vísindamennirnir
voru teknir af bráðnandi jakanum
sóknastöð á fljótandi ísjaka í Norður-
íshafinu.
Fyrir fjórum árum tóku bandarísk-
ir vísindamenn sér setu á ísjaka mikl-
um, sem var á reki undan Barrow-
höfða í Alaska. ísjaki þessi var jökul-
ís, kominn úr skriðjökli á Ellesmere
eyju, sem er norðvestan við Græn-
land. Enginn veit, hversu langt er
EYJAN FLJÓTANDI
ÆSKAN í heimsókn á íseyíunni ARLIS ‘II.
> .
a bóar V'^’ Þá rak á ísjaka suður
jy ^1Uu> unz tókst að bjarga þeim.
Frið, !shl könnuðurinn heimsfrægi,
í jju niui Nansen, lét sér þá detta
5kipig’. myndi að sigla góðu
skip 1Itn 1 lsrnn og láta hann bera
- • á^öfu um íshafið. í skipinu
V;eri
svo
athu Unnt að gera þær vísinda-
h uuganir,
Cíessari hugmynd
níu mánuðum seinna undan austur-
strönd Grænlands.
Árið 1952 komu Bandaríkjamenn
á fót veðurathugunarstöð á ísjaka, og
var hún starfrækt í nokkra mánuði.
Úr því færðist þessi starfsemi svo í
aukana, að segja má, að síðan hafi
oftast verið starfandi einhver rann-
sem menn vildu. Nansen
a.*mH ri huRmynd sinni í fram-
Sk'þiiiu °g ^rÍ^ sigldi hann
h°rður hlaui ffá Noregi. Hann hélt
2emiv 1 h-arahaf austan Novaya
Skiri i °g áiram norður í hafísinn.
P hans fpet- / ,
'afði . stlst ' isnum, eins og ráð
ho1Ulu;ei lh fyir gert, og rak með
þar tii pSanifleytt í tæp þrjú ár, eða
m losnaði óskemmt úr ísn-
síðan ísjakinn féll í sjó fram, en
gizkað er á, að isinn í honum hafi
myndazt fyrir allt að 4 þúsundum
ára.
Þegar stöðin var reist, 23. maí 1961,
átti hún fyrir höndum langt ferðalag.
íseyjan barst með hafstraumum og
vindum í stóran sveig í norðurátt,
komst næst heimskautinu í 86 mílna
fjarlægð, beygði síðan til austurs með
norðurströnd Grænlands og síðan
suður á milli Grænlands og Jan
Mayen. Þetta er engin smáræðis vega-
lengd, rösklega 4 þúsund milur.
Svo mikill er snjórinn, að í einum íbúðar-
skálanum gáfust heimamenn upp á því að
grafa upp dyrnar. Þeir rufu í staðinn sat
á þakið og skriðu þar út og inn.