Æskan - 01.03.1973, Qupperneq 3

Landakirkja í Vestmannaeyjum
a5 er vissulega tímabært, a5 Æsk-
an birti mynd af kirkjunni [ Vest-
mannaeyjum, svo mjög sem þær
hafa komið við sögu undanfarnar vik-
ur- Kirkjan heitir Landakirkja, því að
hún var byggð þar sem heitir á Fornu-
Löndum.
Hún er senn tveggja alda gömul,
reist á árunum 1774—78, og er þvi
aæstelsta kirkja á landinu, Hólakirkja
ein er eldri. — Talið er, að Landakirkja
sé fyrsta íslenzka kirkjan, sem staðið
hefur utan kirkjugarðs.
Danakonungur iét reisa Landakirkju,
enda átti hann þá allar Vestmannaeyj-
ar- Hann lét einn helzta húsameistara
sinn, Nikolai Eigtved, teikna kirkjuna,
konunglegur byggingameistari frá Kaup-
mannahöfn stóð fyrir byggingunnl, en
Þýzkur maður, Kristófer Berger, var yfir-
Sfniður. Má þvi segja, að vel hafi verið
vandað til vals þeirra manna, sem að
hyggingu kirkjunnar stóðu.
Landakirkja er byggð úr höggnu
grjóti, sem var lagt i kalk. Það var hrjúft
og kalt, veggirnir afar þykkir, en hvelf-
ingin há og rismikil. — Fyrir kórnum
voru dýr, og umgerðin um allan kórinn
var með miklum og fögrum útskurði.
Þá voru í kirkjunni útskornar stand-
myndir af öllum postulunum. Sökum
þessara mynda og hins mikla útskurðar
var Landakirkja á þessum tíma talin eitt
hið „prýðilegasta musteri“ hér á landi.
Svo var það eftir miðja síðustu öld,
að hafin var mikil viðgerð og endurbæt-
ur á Landakirkju bæði utan og innan.
Þá var bætt við hana forkirkju og sett-
ur á hana turn, og veitti það útliti henn-
ar þekkilega reisn, eins og myndin ber
með sér.
En hið innra voru breytingarnar ekki
eins heppilegar, þvi að hinn mikli út-
skurður var allur fjarlægður. Prédikun-
arstóllinn var endurnýjaður og settur yfir
altarið, sem er mjög óvenjulegt fyrir-
komulag. Myndirnar af postulunum voru
sendar til Reykjavikur. Þá var ekki búið
að stofna Forngripasafnið, og hafa þær
líklega farið til Danmerkur. Síðan er ekkl
um þær vitað. En útskurðarverkið var
selt á uþpboði tii eldiviðar eftir skipun
forráðamanna kirkjunnar. — Þetta er
eitt dæmi af mörgum um það, hvernig
margt fór forgörðum af gersemum fyrri
tíma, þegar verið var að breyta og end-
urbæta það, sem gamalt var og þeirra
tíma mönnum fannst úrelt orðið og ónot-
hæft.
Ýmsar meiri háttar breytingar og að-
gerðir hafa síðan farið fram á Landa-
kirkju — þessum aldna og virðulega
helgidómi Vestmannaeyja. Kirkjan er
löngu komin i eigu og umsjón safnaðar
síns, eins og raunar langflestar kirkjur
á landinu nú orðið. Og hann lætur sér
umhugað um kirkju sína, vill fegra hana
og prýða sem bezt, bæði húsið sjálft og
umhverfi þess.
1