Æskan - 01.03.1973, Page 36

---------- "I
Saga kvikmyndavélarinnar
rá því er sögur hófust hafa
menn reynt aS ná hreyfingu
augnabliksins með hjálp list-
arinnar. Músíkin nær valdi á fólki og
hrífur það með sér. Málarar geta með
listaverkum sínum hrifið fólk, og sama
má segja um myndhöggvara, verk þeirra
hrífa menn lengur eða skemur.
Leikrit eru sett á svið af leikstjóra og
leikurum, og minna má á brúðuleik-
húsið, þar sem brúðurnar eru hreyfðar
á sviðinu.
Svo kom kvikmyndin fram á sjónar-
sviðið, en hún á sér langa þróunarsögu
og er orðin fullkomin listgrein.
Fyrir löngu, á 17. öld, gátu menn
hreyft myndir á tjaldi. Þetta var gert með
ýmsu móti, til dæmis með Ijósabúnaði
og endurspeglun á myndtjaldinu. Ljós
var látið falla gegnum linsuhólka og
falla á myndir, sem voru hreyfðar með
ýmsum aðferðum. Ljósluktirnar voru af
mörgum gerðum. Svona útbúnað getið
þið séð hér á myndinni.
Verk Rogents hafði örvandi áhrif á
marga og þar á meðal dr. Joseph An-
toine Plateau frá Ghent og dr. Simon
Ritter van Stampfer frá Vín.
Þeir fóru að athuga myndaraðir á
hreyfingu til að blekkja augað. Þeir
reyndu að ná fram sem eðlilegastri
hreyfingu á myndunum gegnum linsu
og op vélarinnar.
Þannig varð til frumstæð vél, er hét
Zoetrope, eða hið lifandi hjól, er þetta
verkfæri var Ifka nefnt.
Þessi verkfæri sjást hér á myndinni.
Og enn urðu framfarir, þegar barón
Franz von Uchatius kom með sfna vél
1853, og sést hún hér neðst á mynd-
inni.
Allt er þetta byggt á eðli augans við
að skynja myndir, og þar kemur hraði
og fjöldi myndanna til skjalanna. Það er
hve margar myndir eru sýndar á mínútu
og hvernig sjónin tengir þær saman.
Þetta lögmál var fyrst uppgötvað af
Englendingi, Peter Mark Rogent, árið
1824.
34