Æskan - 01.05.1978, Blaðsíða 21

0nnar og gjörbreytti allri mjólkur-
'nnsiu. Og 1873 kom fram fyrsta
^iivélin. Eftir það var hægt að
9eyma ósaltað smjör tímunum
®arnan, án þess að það skemmdist.
0 Þessum tveimur uppgötvunum
r brotiö blað í sögu smjörfram-
slunnar. Nú koma mjólkurbúin til
ðunnar. Fyrsta mjólkurbú í Dan-
^örku
var stofnað árið 1882. Og um
VlPaö leyti risu upp mjólkurbú í
vStralíu og Nýja Sjálandi, því að nú
ar h®gt að flytja smjör þaðan alla
leið
lil Norðurálfunnar, án þess að
að skemmdist.
kjölfar skilvindanna og kælivélanna
k0l71u svo hinir stóru vélstrokkar,
a°u^ir rafmagni, sem geta skilað allt
*est af mjöri á 30—40 mínútum.
stu smjörframieiðslulöndin eru
nijU Sem ^e9ar hafa veriö nefnd. En
framleiða flest lönd nægilega
gj 'ð af smjöri til eigin þarfa. En
g 6,lar|dseyjar eru þar á eftir öðrum.
^ndur á Bretlandi og írlandi selja
þ kinaenvinnaekkismjörúrhenni.
SiT|SS Ve9na f'ytja Bretar inn mikið af
s J°ri a hverju ári og þar er enn helsti
fr.J°rmarkaðurinn. Mest er flutt inn
letð Siálandi eða 43% Þótt löng sé
33°/ ^3r a milli’ fra Danmörku koma
la ;fra Ástralíu 9%, og hitt frá Hol-
ndi. Svíþjóð, Noregi og Póllandi.
því ^1017® er mjög mismunandi eftir
II 1 írá hvaða landi það kemur, og
Sait ”} ^*ess ýmsar orsakir- Danir
ur f s|tt smjör og bæta í það mjólk-
^yrum til þess að gera það bragð-
er 'j9 °9 bragðbetra. Danska smjörið
liU irieitt mjúkt. En smjörið frá Ástra-
6r 09 Nýja Sjálandi er harðara. Á því
, e|nnig sterkur gulur litur sem
9ræ ^Vl’ að kyrnar ganga a
num grösum árið um kring.
— 0-
fita U ma það heita alþjóðaregla, að
iþvf
J markaðssrnjöri skuli vera 80% og
, sé einnig ákveðinn skammtur af
6ri ■ Ekki má vera meira í því af salti
gtT1S.amsvarar tveim hundraðshlutum.
6r idr er talið hollasta fita sem hægt
nfá' auðmelt og í því mikið af A og
fl°refnum.
AF HVERJU
STAFA
SJÚKDÓMAR
BARNA?
Það er viðurkennd staðreynd, sem
læknar og uppeldisfræðingar endur-
taka þráfaldlega, að menn búi að því
alla sína ævi, hverra fæðutegunda
þeir neyta á örasta þroskaskeiðinu.
Þess vegna ætti öllum foreldrum að
vera kappsmál að gefa börnunum
hollan og kjarngóðan mat, meðan
þau eru að vaxa, því að hreysti og
heilbrigói er besta vegarnesti þeirra í
lífinu. Hraust barn er ævinlega glatt
og duglegt, en vanheilt barn og veikl-
að er aðstandendum sínum raunaleg
byrði. Mönnum er fyrir löngu orðið
það Ijóst, að fjölmargir barnasjúk-
dómar eru bein og óbein afleiðing
ónógrar og bætiefnasnauðrar fæðu.
Ef börnin verða að þola langvarandi
næringarskort, fara þau varhluta af
hinni eðlilegu lífsgleði og starfsvilja
bernskunnar, en eru hins vegar mót-
tækileg fyrir hvers konar sjúkdóma,
sem geta sett varanleg óheillamerki á
þroska þeirra og líf.
Hvaða gildi hefur mjólkin og
mjólkurafurðir fyrir velferð
barnanna?
Allir foreldrar ættu að hafa það
hugfast, að börnunum er ekki best
borgið með því að gefa þeim sætindi
og láta þau ganga í fallegum fötum.
Þau geta eins veikst fyrir því og orðið
hinum skæðustu sjúkdómum að
bráð. En öruggasta ráðið gegn sjúk-
dómum barna og margs konar veilum
er holl og góð fæða, og ekki síst
stöðug neysla mjólkur og mjólkur-
afurða. Mjólkin hefur frá upphafi verið
lífdrykkur íslensku þjóðarinnar, enda
inniheldur hún flest þau bætiefni, sem
mannslíkaminn þarfnast. Og skyrið er
þjóðlegasti réttur okkar, hollur og
Mikil áhersla er nú lögð á að smjör-
ið hafi fallegan lit, hæfilegan þéttleika,
þægilegt bragð og laglegt útlit. Þess
er því vandlega gætt í öllum helstu
smjörbúum að velja sem bestan
rjóma til smjörgerðar, að salta smjörið
hæfilega með örfínu salti áður en það
er fullskekið og gæta þess að sem
minnst vatn verði eftir í því. Allt smjör
þarf að salta til þess að það geti
geymst, en það er ekki vandalaust,
því að saltið ræður miklu um smjör-
bragðið og markaðsgildi þess.
En húsmæður verða líka að muna,
að það er ekki sama hvernig farið er
með smjörið á heimilunum. Ef birta
leikur um það, eyðast D-fjörefni þess.
Þess vegna skyldi smjör ávallt geymt
á dimmum stað og svölum. Best
geymist það í ísskápum, en ætti þó
ávallt að vera í hálfgagnsæjum um-
búðum. Ekki má það koma nærri
öðrum matvælum, sem lykt er af, svo
sem fiski, osti eða lauk, því að smjörið
dregur í sig óbragð af því. Þegar
smjör er tekið úr kæliskáp, er það oft
nokkuð hart, en ekki þarf að geyma
það nema nokkrar mínútur í hlýju til
þess að það meyrni.