Afturelding - 01.04.1985, Blaðsíða 14

ég er hjúkrunarfræðingur og svo
kom rúsínan í pylsuendanum —
bréf til yfirlæknisins við krabba-
meinsdeildina frá lækninum
„mínum" í Noregi. Viðamikill
listi yfir prófanir var meðfylgj-
andi og beiðni um skýrslu um
niðurstöðurnar. Nú var ég meira
en númer, ef til vill í og með lið-
ur í rannsóknum!
Deildarhjúkrunar fræðingur-
inn spurði hvort það mætti bjóða
mér smurbrauð og kaffi — í fyrri
skiptin, sem ég kom til með-
höndlunar með frumueitri, fékk
ég að liggja í myrkraherberginu í
fjóra tíma án þess að fá svo mikið
sem vatnsglas .. . Víst vildi ég
þiggja kaffibolla til hressingar.
Blóðprufurnar gáfu ekki viðhlýt-
andi niðurstöður og ég varð að
fara heim í sömu óvissunni. Þeir
þorðu ekki að gefa mér meira
frumueitur — ekki í bili.
Nú verða þáttaskil. Ég er með-
höndluð sem ein úr hópnum,
ekki bara númer.
Aftur sit ég á biðstofunni í
krabbameinsdeildinni. Samhliða
mér sitja nokkrir krabbameins-
sjúklingar og bíða eftir „með-
ferðinni". Sumireru alltof ungir,
aðrireru á efri árum. Sjálfri líður
mér eins og ég sé á hátindi lífsins.
Kona á sjötugsaldri talar án
afláts. Úr andliti hennar má lesa
gremju og orðin streyma: „Þetta
fær maður fyrir að vera vingjarn-
legur. Ég bið Andrés um að
hjálpa heima, en svo fer allt í
sama farið aftur. Hvaða lækni
skyldum við fá í dag? Ef það er
aðstoðarlæknir, þá ferég heim.“
Kona á mínum aldri er niður-
sokkin í að lesa bók. Ég sé að hún
reynir að komast hjá því að
hlusta á samræðurnar í kring um
hana. Þær eru svo niðurbrjót-
andi.
Á vissan hátt get ég sett mig í
spor gömlu konunnar. Hún
hafði reynt að koma hluta heim-
ilisverkanna yfir á manninn
sinn. Nú varð ég á hverjum degi
að virkja fjölskyldu mína á þeim
sviðum, sem höfðu verið í mín-
um verkahring, meðan ég var
heilbrigð. Oft vill það gleymast
og vinn ég verkin sjálf, þar til ég
finn að kraftinn þrýtur. Þá verð
ég uppstökk og önug, við sjálfa
mig og mína nánustu.
Gamla konan hafði gengist
undir skurðaðgerð á brjósti fyrir
5 — 6 árum síðan. Ég hvarf í eigin
hugarheim. Hún var sjötug og
hafði fengið að lifa í sex ár að
lokinni aðgerð. Hún ætti að vera
þakklát. En hún fékk víst að
reyna Iífið á annan hátt. Hafði
sjúkdómurinn gert hana svo nið-
urdregna?“
Við mennirnir eru svo mis-
jafnir, en við bregðumst við á
þrenns konar hátt, þegar reynsl-
ur og erfiðleikar mæta. Við get-
um kallað þessar afstöður: Und-
ir, miðogyfir.
Ég sé einn sem hefur tekið
„yfirafstöðu“. Einnig hér á bið-
stofunni. Yfirborðslegur hlátur-
inn nístir eins og ískaldur næð-
ingur og hann segir: „Ég sam-
þykki þetta ekki. Það verður
breyting. Ég veit ekki hvernig ég
á að geta sinnt vinnunni, ef lung-
un hætta að starfa. Ég tek tarnir,
svo get ég bara ekki meira og
verð að leggja mig og hvíla mig.
Ég skil bara ekki hvað að mér
er.“
Við hin, sem sitjum í biðstof-
unni, eigum ekkert erfitt með að
skilja hvað er að. Lungun eru
undirlögð af krabbameini, en
hann „flýr“ veruleikann eins
hratt og hann getur og missir þar
með af fegurð ævikvöldsins.
Miðafstaðan, hversu mörg
okkar á biðstofunni skyldu hafa
tekið hana? Mætt sjúkdómnum á
eðlilegan hátt, horfst í augu við
dauðann, en þorað að byrja að
lifa.
Við dyrnar á krabbameins-
deildinni hangir falleg mósaik-
mynd. Öll er myndin lögð litlum
grásteinsvölum, inn á milli
þeirra skjótast upp blóm, gerð úr
marmara og öðrum litskrúðug-
um steintegundum. Undir
myndinni stendur, skrifað með
smásteinflísum, „Þú, sem gengur
hér um, minnstu þess að aftur
vorar.“
Þetta er styrkur „miðafstöð-
unnar“. Að sjá smáblómin inn á
milli hrjúfu og gráu steinanna og
að vita að hversu harður sem
veturinn verður, þá vorará ný.
Nú finnst mér ég vera sterk.
Það cru sex vikur frá því ég kom
síðast í meðferð. Þetta er það
lengsta sem liðið hefur milli
meðferða, en ástæðan fyrirauka-
vikunni er ekki alveg augljós.
Hvað ef blóðsýnið, sem tekið
verður í dag, skilar ekki fullnægj-
andi árangri, svo ég geti haldið
áfram í meðferðinni? Frumueit-
ur er það eina, sem hægt er að
nota í mínu tilfelli. Ef sú leið
reynist ófær, þá kynni allt að
taka enda fyrr en reiknað var
með.
„Mamma, hárið á þér er svo
fallegt. Mér finnst allt í lagi þó
það sé þunnt.“ Davíð rennir
löngum grönnum fingrum sín-
um yfir hársvörðinn meðan ég sit
á rúmstokknum hans til að óska
honum góðrar nætur. Hárið er
svo þunnt að ég greini allar út-
Iínur þessarar kæru bamshand-
ar.
Ég er nýbúin að þvo mér hárið.
Það þornar á augnabliki. Meðan
hárið er blautt þá er eins og ekki
sé neitt eftir af ríkulegum makk-
anum, sem áður prýddi höfuð
mitt.
Tveim vikum eftir að ég fór í
fyrstu meðferðina renndi ég