Heimilisblaðið - 01.03.1936, Side 6

36
HEIMILISBLAÐIÐ
og- útgefendur rökuðu saman peningum
fyrir tónsmíðar hans, en sjálfur var hann
venjulega látinn sitja á hakanum og tók
þá við því, sem honum var fengið, sem
venjulega voru smánarlaun,: Hánn varð a,ð
verja tíma sínum til ]>ess að- semja Ariu.r
fyrir hefðarfrúrnar, danslög fyrir auð-
mennina, og oft lék hann á slaghörpuna
í veizlum þeirra, fyrir fáeina dúkata, Fyr-
ir margar tónsmíðar sínar fékk hann ekki
éinn einasta eyri. Pær, gengu i afritum
mann frá manni, og þó ótrúlegt sé, tókst
honum aldrei að komast að neinni lífvæn-
legri stöðu. Og þó að hann semdi hvert
snildarverkið á fætur öðru, fór hagur hans
alt af versnandi, og seinast lenti hann í
klóm okurkarla.
Konan var mjög heilsutæip og lá oft rúm-
föst. Lagði hann roikið að sér til þess að
hún fengi heilsubót og að henni gæti
liðið sem bezt. Hann lét hana m. a. vera
langdyölum á dýrum baðstöðum. En þegar
hún lá heima, sat hann hjá henni öllum
stundum með verkefni sín, Og svo tamt
var honuro orðið að ganga_-hljóðlega um
húsið, að sagt var, að hann hefði læðst um
göturnar í Vín eins og óbótamaður.,
Að Gluck gamla látnum fékk hann, að
nafninu til, stöðu sem keisaralegur kapellu-
meistari og kammerkompositeur, en laun-
in voru 800 flórínur á ári, —- en Gluck
gamli hafði haft 2000 flórínur.
Hann lagði miklu meira a.ð sér en iíkam-
legt þrek hans leyfði, og manni finst það
líklegt, að hann hafi haft hugboð um það
sjálfur, að sér mundi ekki verða langra
lífdaga auðið. Svo óeðlilegur er starfsákafi
hans, hin síðustu 8 ár æfinnar. Pað er eins
og hann sé í sífeldu kapphlaupi við tímann.
Enda er alveg ótrúlegt hve miklu hann kom
í verk á þessum árum, og þá ekki síður
þegar þess er gætt, að hin látlausa barátta
við fátæktina hlýtur að hafa haft lamandi
áhrif á starfsþrek hans.
Hjálpin, sero honum var ætluð, kom um
seinan. Nokkrir ungverskir auðmenn
höfðu komið sér saman um, að tryggja
honum álitlega fjárupphæð, meðan hann
lifði, sem nægt hefði honum og fólki hans
til að lifa áhyggjulausu lífi; en þá var
þrek hans að þrotum komið, þó að hann
reyndi í lengstu lög að láta, á engu bera,
-— og lést hann skömmu síðar.
Síðasta tónsmíð hans, var hið fræga
»Requiem« (eða sálumessa), sem hann
hafði verið beðinn að semja. Var heilsu
hans þá mjög tekið að hraka, og er svo
að sjá, sem hann ha.fi haft hugboð uro, að
þetta myndi verða grafljóð hans sjálfs; en
í það er spunnið alt það fegursta og dýr-
asta, sem í sál hans bjó, og er þessi tón-
smíð talin eitt mesta snildarverk hans.
Honum entist þó ekki aldur til þess að
ganga frá því til fullnustu. Var þó að fást
við það a,lveg fram í andlátiö. En nem-
andi hans einn gekk síðar frá því.
Mozart lézt 5. desember 1791, af ákafri
heilabólgu, tæplega 36 ára gamall.
Jarðarförin var örourleg. Constance varð
hálfsturluð og var henni komið fyrir hjá
kunningjafólki, á meðan jarðneskum leif-
um Mozarts var holað niður í almennings-
gröf í fátækrakirkjugarði. Enginn vina
hans varð til {>ess að fylgja honum til graf-
ar, hvernig sem á því hefur staðið. Og
I>ega,r ekkjan kom síðar í kirkjugarðinn,
til þess að vitja um leiðið, kvaðst kirkju-
garðsvörðurinn ekkert vita hvar það væri.
Hér ber f>6 ekki sögnum saman, því að
þessi aimenningsgröf var grafinn upp 1801,
og er sagt, að þar hafi þekst bein Mozarts,
en hauskúpan var flutt á Mozarts-safnið í
Salsburg og er varðveitt þar,
★
Mozart var enginn byltingamaður í
skáldskap slnum. Hann neytti. engra
bragða, til þess að vera frumlegur. Hann
þurfti þess ekki. Hann var engu að síður
frumíegri en allir aðrir, og frumleikinn
liggur í tigninni og fegurðinni, sem
stafa, svo að segja, af hverjum hljóm og