Heimilisblaðið - 01.01.1942, Blaðsíða 13

HEIMILISBLAÐIÐ
11
FEODÓR OO ANNITA
Saga frá Lapplandi, eftir J. A. FRIIS.
II.
Um Trífon og stofnun klaustursins.
Sennilega er æðimörgum ókunnugt um
í>að, að langar leiðir norður í Finnmörk,
eða alla leið norður við Ishafsströndina,
var einu sinni, fyrir langa löngu, mikið
og merkilegt munkaklaustur, sem frægt
var um gervallt hið grísk-kaþólska Rúss-
land, fyrir helgi sakir, auðæfa og iðnaðar.
En þetta er nú svo.
Petta klaustur var nyrsta klaustrið á
hnettinum á sinni tíð. Það var á sjötug-
asta breiddarstigi norðurbreiddar eða því
sem næst, skammt frá mynni Petsjenga-
árinnar, rétt hustan við hin norsku landa-
mæri Finnmerkur og Rússlands. Héruðin
Næden, Passvík og' Petsjenga voru þá sam-
eign Norðmanna og Rússa og töldu báð-
ir til skatta af þeim.
Nú er nyrzta klaustur lieims á eyju einni
í Hvítahafinu, Sólówetski-klaustrið. --
Klaustrið við Munkafjörð er löngu undir
lok liðið. Þar höfðu verið marg'ar og miki-
ar byggingar auk skrautlegrar kirkju.
og sjást engin verksummerki þeirra
mannvirkja lengur. Allt er það nú hulirj
mold og gróðri, glatað og gleymt. Á slétt-
unni, þar sem klaustrið stóð, er nú gam-
María (Theresia) drottning og Pétur liinn
mildi Rússakeisari, er hann kom til Delft
þá er hann varrn að skipasmíði í Zandam.
Rit Leewenhoeks voru gefin út á hollenzku
í Delft og' í Leyden og ágrip af þeim í
enskri þýðingu, er Samuel Hoole hafði gert
á árunum 1798—1801.
Merkustu uppgötvanir hans eru: Rauðu
blóðkornin 1673 og skolpdýrin 1675. Þá
stækkaði sjóndeildarhringur vísindanna.
B. J.
all skógur. En íbúarnir norður þar geyma
þó enn æfintýralegar munnmælasögur um
munkana í klaustrinu, auðæfi þeirra og
ýmislegar athafnir, hvalveiðar, skipabygg-
ingar og siglingar, og viðskifti við fjar-
læg lönd.
Sá hét Trífon, sem stofnaði þetta klaust-
ur. —
Þeir, sem tiiheyra hinum grísk-kaþólska
söfnuði norður þar, kannast vel við þetta
nafn, því að enn er Trífon dýrling'ur þeirra
og honum færðar fórnir og þakkargerðir.
Ekki var hann þó maður heilagur og
lýtalaus alla æfi. Munnmælaösgurnar
herma, að á yngri árum sínum hafi hann
verið ærið ódæll og ófyrirleitinn og »kappi
jnikill í viðureign við óvini«, að hann hafi
legið úti á landamærum Karels og Finn-
lands og farið um víða með báli og brandi
og laugað jörðina blóði. Helzt er svo að
sjá, sem hann hafi þá verið foringi stiga-
manna.
Hvernig stóð á því, að hann varð svo
heilagur maður? Hvað var það, sem olii
því að hann snéri við blaðinu og til afí-
urhvarfs og sannrar trúar?
Munnmælin leysa einnig úr þessum gát-
um. Þau segja, að í fylgd með Trífon á
ránsferðunum, hafi jafnan verið kona, ung
og fögur. Var hún oft í karlmannsfötuni
og fylgdi honum ríðandi. Um það vissu
menn ekki, hvort heldur hún var eigin-
kona hans eða fylgikona. Elín hét hún,
og segir sagan, að hún hafi verið af góð-
um ættum, sem rekja mátti til tiginbor-
inna manna í Rússlandi. En Trífon hafi
hins vegar verið smáættaður, faðir hans
fátækur prestur í Torsjök í Tver-umdæmi.
Hann hafði ráðist sem kennari til föður
stúlkunnar, á búgarði hans, og hafði það
þá atvikast þannig, eins og gengur, að