Heimilisblaðið


Heimilisblaðið - 01.05.1952, Blaðsíða 6

Heimilisblaðið - 01.05.1952, Blaðsíða 6
78 79 Gilbert Keith Chesterton Gerningabókin ORÓFESSOR Openshaw glat- ' aði alltaf glaðværð sinni með háum hvelli, ef ein- hver kallaði hann spíritista eða taldi hann trúa á spírit- ismann. Það var þó engan veginn hið eina, sem valdið gat sprengingu í skapsmunum hans, því að hann glataði einnig glaðværð sinni, ef ein- hver kallaði hann. efasemda- mann hvað spíritismann snerti. Það var stolt hans, að hann hafði helgað alla ævi sína rannsókn á sálrænum fyrirbrigðum, og það var einn- ig stolt hans, að hann hafði aldrei svo mikið sem gefið í skyn, hvort hann áliti þau í raun og veru sálræn eða að- eins fyrirbrigði. Hann naut einskis iafnmikið og þess að sitja mitt á meðal sanntrú- aðra spíritista og bera fram algerlega niðursallandi lýsing- ar á því, hvernig hann hefði flett ofan af hverjum miðlin- um á fætur öðrum og upp- götvað svik á svik ofan. Hann hafði nefnilega í raun og veru mikla leynilögreglumannshæfi- leika og skarpskyggni til að bera, er hann hafði beint eft- irtekt sinni vandlega að ein- hverjum hlut, og hann beindi alltaf athygli sinni að miðlum, svo sem þeir væru hinir tor- tryggilegustu hlutir. Sú saga gekk manna á meðal, að hann hefði þekkt sama svikamiðil- inn í þrem mismunandi dul- argerfum: í kvenbúningi, sem gamlan, gráskeggjaðan karl- mann og þá dulbúinn sem bramína með dýrðlega súkku- laðibrúnt hörund. Þessar sög- ur rugluðu hina sönnu áhang- endur verulega, eins og sjálf- sagt hefur verið ætlunin. En þeir gátu naumast kvartað yfir því, þar eð enginn spírit- isti neitar því, að. til séu svikamiðlar. Það var aðeins meinið, að hin leikandi frá-^ sagnarlist prófessorsins gat falið þá getsök í sér, að allir miðlar væru svikarar. En vei þeim einlægu og saklausu efnishyggjumönnum (og efn- ishyggjumenn eru, ef litið er á þá sem sérstaka mannteg- und, bæði saklausir og ein- lægir), sem gengu að fram- angreindri tilhneigingu í frá- sögninni sem gefinni og héldu beirri kenningu fram, að til- vera andanna væri ósamrým- anleg náttúrulögmálunum eða að allt slíkt væri aðeins hjá- trú, eða að það væri hreint og beint bull — eða kannske bará — lýgi. Gegn slíkum mönnum sneri prófessorinn skyndilega öllum sínum vís- indalega vígbúnaði og ruddi þeim burt af vígvellinum með stórskotahríð af óhrekjandi dæmum og óútskýranlegum fyrirbrigðum, er veslings skyn- semistrúarmennirnir höfðu aldrei heyrt nefnd á ævinni, sagði frá öllum kringumstæð- um og smáatriðum, taldi upp allar eðlilegar útskýringar, sem gerðar höfðu verið og gefizt hafði verið upp við; ræddi í stuttu máli sagt um blátt áfram alla hluti málinu HEIMILISBLAÐlP HeimilISBLAÐIÐ viðkomandi, nema það, h'0 , allt 0f mikiH leiksviðsbragur hann, John Oliver OpenshJ'' a bessu, þetta er ekkert annað tryði eða tryði ekki á an ^ etl leiksýning, allt þetta skín- Af því gat hvorki nok u^ aridi útfrymi og lúðrar og spíritisti né efnishyggjunlí^ Iaddir og hvað það nú er, allt ur nokkru sirini hælt ser’ ^ jj1’ þetta stæling á gömlum hafa orðið nokkurs vísari u 'lfinningasýkisleikritum og það. ^ jA'gluðum sögulegum skáld- Prófessor Openshaw, se ^ s°gum um fjölskyldudrauginn. var liðlega vaxinn maður )Tje_, ^ það héldi sér við efnið í ljóst ljónsfax og sefjandi ^&ðinn fyrir sögulegu skáld- augu, var að tala nokkm 0^ s°guna, þá færi ég að hallast við Föður Brown, sera víj I * beirri skoðun, að það vinur hans, í tröppunum f>^ ^Undi í raun og veru komast framan gistihúsið, þ&r ,< einhverri niðurstöðu. En þeir höfðu báðir matazt I6 ki sýnir! um morguninn og gist si° . Þegar öllu er á botninn liðna nótt. Prófessorinn kn ^ v°lft, sagði Faðir Brown, þá komið í seinna lagi heim ® [U aflokinni einni af hinuni st° ^ bg _ tilraunum sínum, og var > ^ ^ ndir segja, að fjölskyldu- leitt í heldur æstu skapi' ^raUgurinn sé bara til að sýn- hugur hans var enn ólg011 s • eftir baráttuna, sem ^ ‘^Ugnaráð prófessorsins, sem háði alltaf einn saman Ujulega var eins og hann beggja handa. itY1i w Htið eitt utan við sig, sýnir aðeins svipir hins ra útlits. Ég býst við að þú 0, mér er nú sai»8 ui” varð allt fastákveðið -- w, ci iiu ^ ^ í tíiuu idðLcuvvcuiu ykkur, sagði hann hlæi0^ t e'nbeitt, eins og þegar það Þið trúið því ekki, enda : jH'dist að tortryggilegum það sé satt. En allt þetta ^; li. Áhrif þess voru svipuð er alltaf að spyrja mig> 11 a,Sern hann skrúfaði sterkt það sé, sem ég sé að 1 e‘. ].; I j, ^bunargler inn í augað. að sanna. Það virðist e ^a kom þó ekki til af því, skilja það, að ég er vísi11'.. ^ konum virtist presturinn maður. Vísindamaður j. nemu leyti minna á tor- ekki að sanna neitt. v^SUegan miðil, heldur þess að finna eitthvað, s að það vakti bæði óró- reymr sannar sig sjálft. ®ika elA1 aH, °g eftirtekt hjá honum, En hann hefui' *. j ngsanir vinar hans skyldu fundið neitt, ennþá, sagð' ‘ sv^Ja kans eigin hugsunum ir Brown. 'p ] ^s.st eftir. — 0, jæja, ég á nú tif 1 < j Sýnir? tautaði hann, heilabrot, sem ekki eru n ; ’ _en það er einkennilegt, eins neikvæð og fólk he 6- nu skyldir minnast á þær ---*: —-r-----:— or ,. • Út núna. Því meira sem sagði prófessorinn, er * j.j]í 6g j hafði staðið hljóður andal .f. ^ ajrb þeim mun með hnyklaðar augnab'1 ' Að minnsta kosti er ég ia ,að halda, að þótt eittb að kunni að vera til, til að brj f heilann um, þá leiti því á öfugan hátt. meira held því":^ð fari á mis við með Söti kerna athyglinni ein- 't'i að sýnum- Bf það vildi fVl,.a erns virða hvörf dálítið Ser í staðinn . . . dá, sagði Faðir Brown, rétttu ævintýrin snerust í raun og veru ekki sérlega mikið um frægar sagnaverur, sem opinberuðust mönnum, svo sem t. d. það að fá Tít- aníu til að birtast eða að sýna Oberon í tunglsljósi. En það voru til heil ósköp af ævintýr- um um fólk, sem hvarf þess vegna, að ævintýraverur stálu því. Ertu að leita að hlið- stæðu við Kilmeny eða Tómas rímara?1 — Ég er að leita að venju- legum nútímamanneskjum, sem þú hefur lesið um í blöð- unum, svaraði Openshaw. Já, gláptu bara, en það er við- fangsefni mitt eins og sakir standa, og ég hef þegar lengi fengizt við það. I sannleika sagt, þá held ég að hægt sé að útskýra á eðlilegan hátt mesta fjölda sálrænna opin- berana. Það eru hvörfin, sem ég get ekki útskýrt, svo fram- arlega sem þau eru ekki líka sálræn. Þetta fóllc í blöðun- um, sem hverfur og finnst aldrei framar — ef þú þekkt- ir smáatriði þeirra mála eins vel og ég ... og síðast í gærmorgun fékk ég frekari sönnun í merkilegu bréfi frá gömlum trúboða, allra skemmtilegasta karli. Hann ætlar að líta inn til mín á skrifstofuna núna fyrir há- degið. Kannske þú viljir borða með mér hádegisverð eða eitt- 1 Títanía og Oberon, álfakonung- urinn og álfadrottningin í Jóns- messunæturdraum Shakespeares; Kilmeny, aðalpersóna eins kvæðis- ins í ljóðaflokknum The Queen’s Wake eftir James Hogg (1770— 1835), dvelur ýmist á jörðu eða í uppheimum; Tómas rímari, Thomas of Erceldoune (á 13. öld), skáld og forvitringur, átti m. a. að hafa sagt fyrir dauða Alexanders III. Skotakonungs. Síðar mynduðust margar þjóðsögur um spásagnar- gáfu hans. — Þýð. hvað þess háttar, þá gæti ég rabbað við þig um árangurinn — í trúnaði, auðvitað. — Þakka þér fyrir, ég skal gera það, sagði Faðir Brown með auðmýkt, svo framarlega sem einhverjar ævintýraverur verða þá ekki búnar að nema mig burtu. i Ð svo mæltu skildu þeir, og Openshaw gekk fyrir horn- ið, í áttina til lítillar skrif- stofu, sem hann hafði á leigu þar í nágrenninu, aðallega vegna þess, að hann gaf út lítið tímarit um sálræn og sál- fræðileg efni af þurrasta og óandlegasta tagi. Hann hafði aðeins einn skrifstofumann, sem sat við skrifborð í fremra herberginu og raðaði saman tölum og staðreyndum í skýrslurnar, sem prenta átti, og próféssorinn nam staðar til að spyrja, hvort nokkuð hefði heyrzt frá herra Pringle. Skrifstofumaðurinn neitaði því á vélrænan hátt og hélt enn áfram að bæta við tölum á vélrænan hátt. Prófessorinn hélt áfram inn í innra her- bergið, sem var vinnuherbergi hans. — Annars, Berridge, bætti hann við án þess að snúa sér við, ef svo skyldi fara, að herra Pringle kæmi, þá vísaðu honum inn til mín. Þú þarft ekki að hætta við þessa vinnu þína, því ég vil gjarnan að skýrslurnar verði tilbúnar í kvöld ef mögulegt er. Þú getur skilið þær eftir á skrifborðinu mínu á morg- un, ef ég skyldi koma í seinna lagi. Svo hélt hann áfram inn í einkaskrifstofu sína um leið og hann hugleiddi það vanda- mál, sem nafnið Pringle hafði haft í för með sér, eða ef til vill öllu heldur fest og grópað

x

Heimilisblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimilisblaðið
https://timarit.is/publication/431

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.