Heimilisblaðið - 01.01.1966, Blaðsíða 2

SKUGGSJÁ
Ifjögur |>íisiiih1 árn göiiiul
Irikföng.
Börn hafa alltaf unað sér vel við alls konar leiki,
einnig fyrir mörgum þúsundum ára. Að því leyti
hefur heimurinn ekkert breytzt. Handverksmenn
indverskrar hámenningar í Indus-dalnum bjuggu
til hina margvislegustu hluti, ekki aðeins til
gagns, heldur einnig til gamans, og flestir voru
þeir úr leir. Teningar Indverja hinna fornu (1)
voru i þann tíð nákvæmlega einr og teningar eru
enn þann dag í dag, að því undanteknu, að skipu-
lag hliðanna var með öðrum hætti. Uxavagninn
(2) má telja fyrirrennara járnbrautarlestanna, sem
börn leika sér nu að. Á mörgum þessum leik-
föngum var gat fyrir snúru, svo að börnin gætu
dregið þau á eftir sér. Þegar grafið var í jörð á
þessum slóðum, fundust líka marmarakúlur af
ýmsum stærðum, svo og barnahringlur, sem voru
holar leirkúlur með götum (3). Hrúturinn á hjól-
unum (4) er sýnishorn af hundruðum tegunda
af þeirri gerð, sem fundizt hafa í hinum fornu
borgum. Vinsælt leikfang var kýrin, sem getur
hreyft hausinn upp og niður, þegar togað er i
halann á henni (5). Fuglar og fiskar voru einnig
eftirsótt leikföng. Á dúfunni íljúgandi er hola
upp í kviðinn, svo að hægt sé að bera hana á
priki. Einnig teddybjörninn, sem börn gæla við
nú á dögum, á sér sinn fyrirrennara. Það er dýr,
sem ekki er auðvelt að flokka til neinnar teg-
undar, en hefur ef til vill átt að vera annað hvort
hundur eða köttur.
Ilvr li<‘rjasl <!ron£iI<‘gii!
Þegar dýr af mismunandi tegundum berjast, er
það bardagi upp á lif eða dauða, en þegar dýr
sömu tegundar eigast við, er tiðast um „drengi-
legt“ einvígi að ræða, þar sem hvorugt reynir að
drepa hitt. Gott dæmi um það er viðureign skelli-
naðranna (1). Ef önnur hvor biti hina með eitur-
tönninni, væri lífi hennar þar með lokið. En það
gera þær ekki. Þegar karldýrin glima um kven-
dýr, fara þau eftir fastákveðnum hólmgönguregl-
um. Hið eina, sem hvor um sig sækist eftir, er
að ná hausnum á andstæðingnum í „bónda-
beygju", og til þess beita þær öllum sínum kröft-
um til hins ýtrasta. Þegar önnur slangan hefur
náð slíku taki á hinni, hypjar hin sigraða sig
tafarlaust burtu. Slíkar hólmgöngur, án allra blóðs-
úthellinga, eiga sér stað meðal margra annarra
dýrategunda, svo sem dúfna, sandeðla, úlfa,
snjáldurmúsa og dádýrshjarta. Þvi hættulegri, sem
vopn dýra þessara eru, þeim mun fullkomnara er
fyrirkomulag hólmgöngunnar. — Oryx-antílópurn-
ar (2) beita flugbeittum hornurn sínum eins og
skylmingamenn sverðum og bregða þeim hvor
fyrir horn hinnar, svo að hvorugt særisl. — Hanar
(3) berjast oft af miicilli hörku. Þeir hringsóla
hvor kringum annan eins og hnefaleikamenn.
Hvor um sig reynir að komast upp á hausinn á
hinum, sem bregður sér undan og vikur til hliðar
(a). Þannig berjast þeir, þangað til liinn sigraði
stingur hausnum niður i holu, til merkis um að
hann gefist upp (b). Þar með er einvíginu lokið.
Hinn sigraði gefur til kynna með álútum haus og
vængjaslætti, að liann vilji ekki berjast meira
(c). •—■ Enn eitt dæmið er „hnefaleikar" rottanna
(4) . Þær standa á afturlöppunum og berja og
troða hvor á aðra, þangað til önnur hvor dettur.
Það eru þeirra leikslok.