Heimilisblaðið - 01.05.1979, Blaðsíða 9

^’ó hann spil úr bunkanum og stakk í
°Pnu bókarinnar sem hann var að lesa.
Svo sem alkunna er, átti það ekki fyrir
■^farat að liggja að opna þá bók aftur: 1
sörnu andrá þaut Charlotte Corday inn úr
óyi’unum og rak hníf honum í hjartastað.
sPilið, sem ásamt öðrum eftirlátnum mun-
Ulu Marats var álitið helgur dómur af
^ylgjendum byltingarinnar, — það var
htufagosi.
Svo sem hinn blóðugi Marat átti sitt ör-
luagspil, þannig hafa margir aðrir átt sín
S'sefuspil.
I París er ennþá geymt eitt spil frá ár-
|uu 1647, það var lauf-tía með mynd Pep-
litla. Það er úr spilabunka, sem gef-
lr*n var út til heiðurs Ludvig XIV., þegar
hunn var níu ára gamall. Þegar honum
yur færður bunkinn, dró hann þegar í stað
ut laufa-tíuna, og Mazarin áleit þetta í
hjátrú sinni mikið gæfutákn, tók það til
handargagns síðar meir og geymdi það til
Eeviloka sem verndargrip.
Annar stjórnmálamaður, Italinn Cav-
°Ur» hafði spaða-níu sem gæfuspil, og hún
^rást honum ekki. Á Parísarráðstefnunni,
^ar sem þessi frægi póliíkus sat við spil
a hverju kvöldi í Jockey-klúbbnum, græddi
^ann allháar upphæðir á spili þessu. I eitt
skiptið, þegar gæfan var honum einkar
^liðholl, sat hann uppi með 10 000 franka
gróða.
Spil frá gömlum tíma eru bæði sjaldgæf
°£ í háu verði; en hér og hvar á söfnum
6l‘u þau samt svo víða til, að hægt er að
®era sér góða hugmynd um það, hvernig
Pau hafa almennt litið út. Á þjóðfræða-
safninu í San Francisco eru til indíánaspil
Ur leðri. Ekki er með vissu vitað um ald-
Ur þeirra, og þau eru tiltölulega „varan-
e£“ sökum efnisins sem í þeim er, en þau
ei'u jafnframt eftirlíking á evrópskum
sPilum og þannig yngri en Kólumbus. I
tiittgart fyrirfinnast elztu þýzku spilin.
H E I M I L I S B L A Ð I Ð
Þau eru ferköntuð, jöfn á allar hliðar og
með fjölbreyttum mannamyndum.
Frá árinu 1477 eru til nokkur kringlótt
spil, óvenjulega vel gerð og teiknuð. Gildi
hvers þeirra eru táknuð með bjöllum, blöð-
um og akörnum. Það var ekki fyrr en um
1500 að farið var almennt að teikna kónga
og drottningar á spil.
Fagurlega gerð spil af því taginu bera
eftirfarandi auglýsingaráletrun: „Wer
solsch Karten haben wolt, Der sind sie
bei Hans Rumpolt" (Ef þið viljað eignast
slík spil, þá fást þau hjá Hansi Rumpolt).
Um skeið var það einhver mesta viður-
kennig á almennum vinsældum einnar kon-
ungsættar að lenda á spilum með mynd af
sér og sínum, en svo kom að því, að það
féll úr tízku að láta teikningarnar vera af
þekkjanlegum pedsónum. Jafnframt því
sem spilin tóku að flokkast á þann hátt
sem nú er, í spaða, lauf, tígul og hjarta,
var farið að framleiða einskonar skop-spil,
þar sem dregnar voru upp skemmtilegar
myndir af ýmsum atvikum og kringum-
stæðum; t. d. gat laufið verið í mynd
slaufu eða höfuðbúnaðar einhverrar pers-
ónu. Hjartað herðarnar eða bakhlutinn. En
einnig þetta féll úr tízku og ónafngreind-
ar myndir af kóngum og drottningum báru
sigur úr býtum. Á ýmsum byltingartímum
hafa þó kóngar spilanna mátt gera sér að
góðu að vera andlitsdrætti þekktra þjóð-
höfðingja. í frönsku byltingunni 1789
voru gefin út spil með myndum af Moliére,
La Fontaine, Voltaire og Rousseau sem
kóngum, en drottningar þeirra voru gerð-
ar ímyndir Vizku, Réttlætis, Þolinmæði og
Máttar.
I byltingunni 1830 var Lafayette teilm-
aður með þrílita fánann, og sömuleiðis
Mademoiselle Laurent „sú sem hefnir föð-
ur síns“, og 1848 steyptu Bandaríkjamenn
spilakóngunum og settu aðra í staðinn:
Washington varð hjarta-forseti, John Ad-
ams tígul-forseti, Fi’anklin laufa-forseti og
81