Heimir - 01.11.1908, Page 6

102
H E I M I R
guSs i hinui tilkomandi gyðinglega Messíasar ríki. En skoöan-
ir þessar urðu brátt undir. Trútlokkur postulanna, áöur en
fyrsta öldin var liðin, var skoðaður kristinn vantrúarflokkur og
nefnist þá ýmist „Ebíonítar" eða „Elkesaítar," eftir því hve
mikla áherzlu þeir lögðu á lögmálið, og er þeim þá fundið til
saka af hinum fjölmennari trúflokki, er útbreiöst haföi utan
G/ðingalands og nefndust Kristnir, að þeir höfnuöu átrúnaði á
Jesú og segðu hann vera son Jóseps og Maríu.
En kristnin, er nefndi sig. og fylgdi fremur stefnu Páls eri
hinna, for brátt að deila sín á milli, út af persónu Jesú, upp-
runa heimsins og þess illa og góða. Kenning Páls, um „veru
Krists hjáföðurnum, áður en hann tók á sig þjóns mynd" var
nú allavega útskýrð, með tilhjálp heimspekinnar grísku, og þær
ýinsu útskýringar ýinsra flokka, voru allar eir.u nafni nefndar
„Gnostíkisin" eða „Vísdórnur", eins og N. T. útleggur það. A
annari öldinni útbreiddust Gnostikakenningarnar um alla kristn-
ina og engin kyrkja í stærri borguin Rómverska ríkisins var til,
er ekki um einn eða annan tíma hélt við þær skoðanir. Ekki
leið á löngu, áður en allar þær kenningar urðu skoðaöar hin
mesti villutrúarlærdómur, og fór ’svo að lyktum, að Gnostisku
hreyfingunum var á allar hliðar mótmælt, en þó urðu fjölda
margar þær kenningar að fasta kenningum k.yikjunnar um það
að sú deila var um garð. Og má sérstaklega tilnefna þær skoð-
anir: A5 líkami mannsins væri ill tilvera, er bæri aö pynta og
þjá á allar lundir, svo sálin nyti sín; Kenninguna uin heimana
mörgu, og er sumra meining, aö 14. kap. Jóh. sé í þá átt utn
vistarverurnar; Um hið algjöra réttlæti guös og óbeit hans á
þessum heimi, svo að milli hans og manna þyrfti ótal milligang-
ara; Um heirninn, sem rejmslu og táradal, auk fleira; Og svo
um tvíeðli Jesú, guðlegt og mannlegt, er sumir sögðu að hefði
sameinast við fæðinguna, aðrir viö skírnina. Það eftirtektar-
verðasta við marga þessa gnostik flokka er hvað lítiö þeir leggja
upp úr Gamla Testamentinu, sem þeim æðsta vísdóm. Jafn-
vel guð G. T., hjá sumum þeirra, eins og Valentínus frá Alex-
andría, er sagður vera guð þess illa.
Um sama leyti og Gnostíkarnir, komu aörir tveir ilokkar við