Heimir - 01.10.1910, Page 14

38
HEIMIR
vera algerlega syndum spilt og óhæfilegt til alls góös, nema vegna
utan að komandi guölegra áhrifa. An þess aö fara nokkuð lengra
út í kalvínsku guöfræöina, sem yfirleitt niöurlægöi manninn
meira en jafnvel nokkurt annaö skoöanakerfi hefir gert, getum
vér séö hvaö þaö var sem kom mönnum til aö rísa upp á móti
henni. Skoöunin um spillingu mannsins og gtiölegt réttlæti,
sem var fyrir ofan alla möguleika mannsins til aö breyta eftir,
en sem þrátt fyrir þaö varö að hafa frmngang og maöurinn varö
aö dæmast eftir, hratt þeim, er þóttust finna eitthvaö gott og
réttlátt í manneölinu, frá sér. Frjálslynd hreyfing komst af
staö, sem óx og styrktist viö mótspyrnu aftmhaldsins Smám
saman festist nafniö únítari viö hreyfinguna og smám saman tók
hún viö skoðunum þeiin er einkendu únftarísku stefnuna annar-
staöar. En það sem Ný-Englands únítörunum og orþódox
kongregazionalistum bar fyrst á milli var ekki þrenningarkenn-
ingin heldur þær kenningar sem snertu manninn og hanssiöferö-
islega ástand. Það var göfgi mannsandans, möguleikar hans
til aö veröa eilíflega farsæll af eigin rammleik og óréttlætið í f'llu
takmarkalausu valdi, er breytti viö menn sanrkvænrt eigin geö-
þótta, án nokkurs tillits til þeirra eigin verðleika, sem þeir
reyndu að halda fram fyrst innan þeirrar kyrkju, sem þeir til-
heyrðu og síðan meö sérstakri stofnun, er þeir sáu aö litlu
rnundi veröa komiö til leiöar á annan hátt. Aftur hér sjáum
viö, aö þaö sem aðgreinir únítarísku stefnuna frá öörum trúar-
bragðalegum stefnum er fyrst og fremst mótspyrna gégn skoðun-
um, sem svo aö segja undiroka alt hið mannlega einhverju valdi,
sem er fyrir utan og ofan þennan heim, sem á ekkert skylt viö
mannlífið sjálft á annan hátt en þann aö láta vilja sinn koma í
ljós í því. Frelsis og sjálístæöisþráin birtist hér ótvíræðlega
jafnframt traustinu á manninn og vaxandi fullkomnun hans.

Framhald.