Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1926, Síða 66

60
Ásgeir Magnússon:
IDUNN
miðju sem hnettirnir snúast um. Hnattasöfn Vetrarbrautar
hafa sömuleiðis einhverja allsherjar þungamiðju.
Ovíst er að hún sé í neinni sérstakri sól. Enda er
þungamiðja hnattakerfa hreyfanleg. Engin sól ber svo
langt af öðrum að stærð, að hún hafi þúsund miljón
sólir á valdi sínu.
Stjarnfræðingar hafa lengi leitað þungamiðju Vetrar-
brautar, en eigi fundið. Einna helst ætla menn að hún
liggi í Bogmannsmerki, það er lágt á suðurhimni. Þar
eru stjörnuþyrpingar feikna miklar. Þangað eru um 15
þús. ljósár.
Sumir ætla að sólirnar renni boglínur utan um þunga-
miðju Vetrarbrautar. Engar sveigjur sem benda til þess,
hafa þó fundfst á göngum stjarnanna. Séu brautir þeirra
luktir baugar, þá er umferðartíminn óralangur — ef til
vill hundruð miljón ára.
Enn um hraða stjarnanna. Nýlega hafa menn
orðið þess varir, að litur og hraði stjarna stendur í ein-
hverjum samböndum innbyrðis.
Tafla þessi er eigi nákvæm, en veitir þó hugmynd
um þetta:
Litur stjarna: Hraði:
Bláhvítar ... 9 km. á sek.
Hvítar .... 15 — - —
Gular .... 21 — - —
Rauðar ... 24 — - —
Mönnum er þetta hin mesta ráðgáta. Fær enginn skilið
aö litur og litrof stjarna geti átt neina samleið með hraða
þeirra um himingeiminn. Sumir ætla að ástæðan sé sú,
að efnismagn og hraði sé yfirleitt í innbyrðis samböndum.
Samlíking. Charlier hefir ásamt öðrum bent á að
hugsast geti að svipuð lögmál ráði meðal sólnanna og
sameinda Ioftsins. Menn telja loftið myndað af óteljandi,