Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1926, Blaðsíða 82

IÐUNN
Ritsjá.
Nýlt rit um íslenska jarðfræði. Quðmundur G. Bárðarson
jarðfræðingur er fyrir löngu orðinn þektur maður fyrir rannsóknir
sínar á fornum sjávarmenjum (malarkömbum, skeljalögum) á vestur-
strönd landsins, frá Reykjanesskaga til Vestfjarða og við Húnaflóa,
og af ritum þeim er hann hefir gefið út á ýmsum málum (íslensku,
dönsku og ensku) um rannsóknirnar, sem aðallega hafa fjallað um
myndanir, sem orðnar eru til á eöa eftir jökultíma (glacialar eða
postglacialar). En síðari árin hefir hann fært sig lengra aftur í tím-
ann og tekið til rannsóknar hin frægu steingerfingalög, sem oft
eru kend við Hallbjarnarstaði á Tjörnesi. það eru jarðlög frá
pliocene-tíma, síðasta hluta nýju aldar, einstök hér á landi og um
Norðurlönd, jafnaldra Craff-lögunum á Englandi.
Eggert Olafsson lýsti þessum Iögum fyrstur manna og síðan hafa
ýmsir jarðfræðingar (þar á meðal dr. Helgi Péturss) rannsakað
þau og aukið þekkinguna á lifi því og lífsskilyrðum, sem þá voru
hér við norðurströnd landsins, og voru ærið frábreytt því, sem nú
er. Guðmundur Bárðarson hefir sem sagt rannsakað þessi lög
fyrir fáum árum, ítarlegar miklu, en áður hefir verið gert, og um
leið aukið þekkinguna á þessum mjög svo merkilega hluta lands
vors að miklum mun, og birt útkomuna — til bráðabirgða f langri
ritgerð, sem ber nafnið: A stratigraphical Survey of Pliocene De-
posits at Tjörnes, in northern lcelanci (Rannsókn á Pliocene-lög-
unum á Tjörnest) og er gefin út af Vísindafélaginu danska 1925.
Er lögunum, sem ná fra Héðinshöfða út eftir öllu nesinu, lýst mjög
ftarlega, með orðum, góðum ljósmyndum og stórum og mjög svo
skýrum þverskurðarmyndum og ítarlegri skýrslu um steingervinga
þá, sem hann hefir fundið í þeim, bæði af jurta- og dýratægi.
Aðal-niðurstaðan, sem Guðmundur kemst að, er sú, 1) að lögin
eru viðáttumeiri og nálega tvöfalt þykkvari (samanlagt) en menn
vissu áður, eða eitthvað um 700 m. í stað 400, sem áður var talið,
2) að jurtasteingervingarnir eru leifar af gróðri (skógi) sem óx
þar í þann Ifð, eða borist hefir þar niður í lón lengra ofan að,
en ekki leifar af rekavið, eins og sumir hafa ætlað, og 3) lofts-