Handbók fyrir hvern mann - 01.01.1915, Page 21

Vínandamál. Vínandamælirinn Spendrup telur
óblandaðan vínanda 18° og er vin svo jafnmargar
gráður að styrkleik eins og í því eru margir 18.
pyngdarhlutar af vínanda, 8° brennivíni er pannig
8 þyngdarlilutar af vínanda og 10 af vatni.
Vinandamælirinn Tralles telur vínandamegnið
eflir hundruðustu pörtum að rúmmáli. Þannig er
100° lireinn vínandi; 60° brennivín er 60 lilutar af
vínanda og 40 hlutar vatns.
Skipsmál. Stærð skipa er mæld í smálestum (tons)
(lög T3/3 1867), smálest er 2,832 m3 = 91,59 feta
pða 100 fet^ ensk. Rin smálest er hér um bil jafn
stór og
1 norslct cða sænskt »Registerlon«.
0,33 sænskar nýlestir á 100 Centner, f. seglskip.
0,25 — — - — — f. gufuskip.
0,48 — »Kommerce«-leslir (á 165 fet3 norsk).
0,42 Hamhorgar »Kommerce«-lestir á 6000 pd.
2,83 (þýzkur) meters.
1 franskt »tonneaux Registre« á 978 kilo.
1 hollands tonnen (eftir 1876) og
0,55 — lestir á 4000 hollenzk pd. (fyrir 1876).
Vanalega er lalin sem 1 smálest af hleðslurúmi
2,164 m3 (= 70 f'et<) eða rúm fyrir 1500 kg. Hvað
skip ber margar smáleslir eða tons »dead\veight«
1016 kg. (— 2240 ensk pd.) finst með því að marg-
falda smálestatölu rúmsins undir þiljum með H/a,
en hvað skip rúmar margar smáleslir eða tons
»messurement« 1,132 m< (= 36,6 fel’ = 40 fet3
ensk) íinst með því að margtalda smálestatalið
undir þiljum með H/s.
Eldra mál innlent.
Lcngdarmál. 1 fet (') er 12 þumlungar (") á 12
línur ('"). 1 alin er 2' eða 4 kvarlil á 6". 1 faðm
ur er 3 álnir. [1' = 0,31386 m.; 1 " = 2,62 cm.]