Nýjar kvöldvökur - 01.10.1912, Side 23

ÚR FERÐUM SVEN HEDINS.
239
verður því að álíta að það hafi verið misráð-
ið að þýða hana — handa okkur. Og er leitt
að svo verður að daema. En það verður ekki
hjá því komist að segja, að margar bækur
voru til sem áttu meira eriudi heim til vor,
þrátt fyrir snildarbragð það sem að henni er.
/• /•
Frá ferðum Sven Hedins.
Svo sem kunnugt er, hefur sænskur landkönn-
uöur nokkur Sven Hedin að nafni, verið á marg-
víslegum ferðalögum uni ntiðbik Asíu á næstund-
anförnum 20 árum. Þar eru víða landflæmi mikil,
sem hafa verið lítið eða ekki könnuð eða kunn
hvítum mönnum, því að bæði er þar víða mjög
ógreitt yfirferðar, fjöll og firnindi hærri og meiri
en nokkurstaðar annarstaðar á jörðu, og svo vatns-
lausar og gróðurlausar sandauðnir á milli. En svo
er þar uppi á hálendinu land eitt mikið er Tibet
heitir. Það liggur afarhátt uppi og er lukt stórkost-
legum fjallgörðum á allar hliðar. Landsbúar eru
Mongólakyns og lúta að nafninu til Kínakeisara;
mentun er þar talsverð, en afarforn og einkennileg,
og enginn hvítur maður eða af öðrum kynstofni
mátti koma þar innyfir landamærin. Hafi einhver
maður komist að landamærunum eða inn yfir þau,
hafa landsbúar óðara tekið hann og flutt hann burt
aftur. Fyrir þetta hefur land- og þjóðfræðingum
leikið mjög hugur á að komast inn í Iandið og
kanna það en engum tekist fyr en nú fyrir skemstu.
Sven Hedin hefur farið þangað þrjár ferðir. í tveim
hinum fyrstu varð hann frá að hverfa viö svo búið
en í þriðju ferðinni hafði hann það fram, enda
kúguðu þá Englendingar Tibetsmenn til þess að
opna land sitt fyrir útlendingum.
Sven Hedin rataði í mörg æfintýri á þessuin
ferðum, og hefur mér komið til hugar að skýra
frá nokkrum þeirra, þeim er helzt eru söguleg,
bæði til fróðleiks og skemtunar, og taka þau orð-
rétt eftir ferðabókum hans.
r
1. A sandöræfum.
Þegar eg hafði lokið rannsóknarferð minni
um Pamirhálendið í fyrstu ferð minni (1893 —
1897) hvarf eg aftur til Kaschgar, þar sem eg
hélt til þegar á milli varð fyrir mér með ferða-
lögin. Paðan lagði eg af stað út í sandauðn-
ina, sem nær hafði orðið mér að aldurtila.
Eg hafði hvílt mig við þorp eitt er Lajlik heitir,
og hélt svo þaðan snemma í aprílmánuði 1895
til Merket, sem er þorp hinumegin við ána
Jarkent-darja, réttámóti Lajlik. Rússneskur ferða-
maður, Preschevalski að nafni, hafði fundið
fjallgarð, er kallast Masar-tag, og þó aðeins
séð hann tilsýndar frá ánni Kotan-darja.
Landsbúar sögðu inér, að hann hefði sagt,
að fjallgarður þessi lægi til norðvesturs yfir
Takla-makan eyðimörkina alt að bökkunum á
Jarkent-darja. Ef eg héldi í austurátt, mundi
eg því rekast á fjöll þessi og finna þar bæði
vatn og haga.
Pað eru sem næst 300 kílómetrar (40 míl-
ur) frá Merket til Kotan-darja. Við ætluðum
að flytja vatn með okkur í fjórum stórum
járnkössum og nokkrum geitarbelgjum. Pað
var orðið nokkuð áliðið tímans, og sumarhiti
í aðsigi. Eg sá að þetta var mesta glæfraför,
en gat þó ekki látið af því að fara. Eg hafði
fjóra þjóna með mér: Islam Bey, sem var trún-
aðarþjónn minn, Múhamed Sjah, Kasim og
Jolltschi. Hinn síðastnefndi var flækingur nokk-
ur, sem þóttist vera að leita að fólgnu fé í
eyðimörkuuum og lá orð á því að hann þekti
allar leynigötur þar uin lönd. Hann stóð fast
á því, að engin hætta væri fyrir okkur að fara
yfir Takla-makan, og kviðu hinir því ekki mik-
ið fyrir ferðinni. Við höfðum nægilegt nesti
með okkur, niðursoðinn mat, föt og ýms áhöld,
nokkur ljósmyndafæri með 1000 plötum og
svo þessi þungu vatnsílát.
Við höfðum' átta úlfalda og gengu þeir
hnarreislir eftir strætunum í Merket, þegar við
lögðum af stað hinn 10. apríl 1895. Bæjar-
búar góndu á okkur eins og eitthvert furðu-
verk. »Þeir koma aldrei aftur,« heyrðum við
þá segja hvern við annan; »það er ofþungt á
úlföldunum þeirra —þeir festa sig ísandinum.«
Fyrsta kvöldið tjölduðum við í kleif nokk-
urri; höfðu nokkrir þorpsbúar fylgt okkur þang-
að með vatn í eirkönnum, til þess að við