Nýjar kvöldvökur - 01.04.1935, Blaðsíða 45

BÓKMENNTIR
91
sem rumskast í huga manns og óma eins
og »gamalt lag«, þegar maður situr með
gríðarstórt bindi af nýjvm þjóðsögvm
fyrir framan sig og verður þess var, að
forðabúr alþýðunnar á því sviði virðist
óþrjótandi. Mun þó fáa hafa órað fyrir,
að til væri skráð þjóðsögusafn, sem jafn-
vel að sumra dómi er líklegt til að standa
jafnfætis og að sumu leyti bera af hinu
alkunna og víðfræga safni Jóns Árna-
sonar. En svo var líka höfundurinn ná-
frændi Jóns heitins og einhver hinn
merkasti fræðaþulur og fjölhæfasti á
seinni öldum.
Nafn Ólafs sál. Davíðssonar frá Hofi
í Hörgárdal er alkunnugt og kært öllum
miðaldra mönnum og eldi'i, og einnig
ungum mönnum bókelskum. Kunnast
mun þeim þó vera: »IslenzJcar gátur, þul-
ur og skemmtanir«. Þjóðsagnasafn lítið
er hann gaf út og hlutdeild hans í »Huld«
og »Sunnanfara«. Eins og þegar er drep-
ið á, voru nánir föðurfrændur hans: Jón
sál. Árnason, bókavörður og Sigurður
sál. G’iiðmundsson, málari. Átti því Ólaf-
ur sál. ekki langt að sækja ást sína og á-
huga fyrir þjóðlegum fræðum.
Um Ólaf sál. Davíðsson vil ég annars
vísa til allítarlegrar ritgerðar og ágætr-
ar, er Steindór menntaskólakennari
Steindórsson frá Hlöðum ritar í þessu
hefti N.-Kv.
Von er á f jórum bindum álíka stórum
af þessu þjóðsagnasafni. Þetta fyrsta
bindi, sem nú er nýprentað, er mikil bók
og vönduð, 384 bls. -(- XX — eða 404
hls. Fremst er formáli útgefanda, þar-
næst efnisyfirlit ítarlegt, síðan skrásetj-
arar sagnanna og loks frásagnarmenn.
Síðast í bókinni er nafnatal ítarlegt og
i'egistur hluta og hugmynda.
Niðurröðun efnis er mjög áþekk og i
safni Jóns Árnasonar. Þó er hér bætt við
einum flokki, Lygisö&um, eins og Ólafur
sál. gerði í þjóðsagnasafni þvx, er hann
gaf út. Eru flokkai'nir sextán alls í þessu
hefti:
1. Örnefnasögur. II. Viðburðasögur.
III. Sakamannasögur. IV. Sögur um
nafnkunna og einkennilega menn. V.
Helgisögur. VI. Galdrasögur. VII. Ó-
freskisögur. VIII. Draugasögur. IX.
Náttúrusögur. X. Vatna- og sæbúasögui'.
XI. Huldufólkssögur. XII. Tröllasögui'.
XIII. Cltilegumannasögur. XIV. Æfin-
týri. XV. Kímnisögur. XVI. Lygisögur.
Allar eru sögurnar í þessu hefti ó-
prentaðar áður. Eru margar þeirra all-
langar sögur og merkilegar, og sumar
með ágætum vel sagðar, m. a. sögur þær,
er skráð hefur Þorsteinn Þorkelsson á
Syðra-Hvarfi í Svarfaðardal. Hefir hann
lagt mikið af mörkum í þetta hefti. Er
hann áður kunnur af mörgum sögurn í
»Grhnu«. Frásagnastíll Þorsteins er frá-
bærlega skýr og lifandi, kjarnorður og
gagnorður og alþýðlegur mjög. Hefur
hann verið frábær sögumaður og fræði-
þulur, og ber þetta hefti ríkar menjar
þess.
Fjöldi sagna þessara eru skrásettar af
þjóðkunnum fræðimönnum, og skulu h'ér
aðeins nefndir nokkrir þeirra:
Gísli Konráðsson, Bólu-Hjálmar, Jón
Árnason þjóðsagnaritari, Jón Jónsson
Borgfirðingur, Ólafur Davíðsson, Sig-
hvatur Grímsson Borgfirðingur, Þor-
steinn Þorkelsson o. m. fl.
Af frásagnarmönnunum má t. d.
nefna: Ben. S. Þórarinsson, kaupmann í
Reykjavík, Magnús Helgason, fyrrv.
kennaraskólastjóra, Þorstein sál. Erlings-
son skáld o. m. fl. —
Óefað mun margur bókavinur fagna
útkomu þessara þjóðsagna. Er bæði ósk-
andi og vonandi, að viðtökurnar verði á
þann veg, að útgefandi sjái sér fært, áð-
ur en langt um líður, að halda áfram út-
gáfunni unz henni er lokið.
Helgi Valtýsson.
12*