Nýjar kvöldvökur - 01.07.1941, Blaðsíða 40

134
BÓKMENNTIR
N.-Kv
síldarútveginn glæfra-atvinnuveg og jafn-
vel siðspillandi. En sérstaklega var hon-
um fundið það til foráttu, að hann
sprengdi svo upp kaupgjald í landinu, að
bændum landsins yrði ókleyft að taka
menn í vinnu, og væri hann því hinn
versti vágestur landbúnaðarins. Nú er svo
komið, að öll þjóðin bíður hverrar síldar-
vertíðar með eftirvæntingu, því að hún
veit, að fjárhagsleg velferð hennar er að
miklu leyti undir því komin, hvernig síld-
arútveginum vegnar. Árið 1937 voru 33%
af öllum útflutningi landsins síldarafurð-
ir. Og síðan nóg fékkst af síldarmjöli, hafa
bændur aldrei fellt fénað sinn vegna fóð-
urskorts. Síldveiðin íslenzka er þar með
orðin ein höfuðstoð íslenzks landbúnaðar,
en ekki höfuðfjandi hans, eins og margir
skoðuðu hana fyrir um 20—30 árum síðan.
Hafi Ástvaldur þökk fyrir bók sína og
vil ég hvetja alla, hvort sem þeir vinna á
landi eða sjó, til þess að lesa hana, því að
hún fræðir um atvinnuveg, sem nú er ein
aðalafltaug í afkomu þjóðarinnar.
Þ. M. J.
Sagnaþættir úr Húnaþingi. Rit-
að hefir Theódór Arnbjörnsson
frá Ósi. ísafoldarprentsmiðja h.f.
Rvík 1941.
Meðan íslendingar skrifa að lesa um at-
burði, líf og háttu liðinna forfeðra, er eng-
in hætta máli voru né þjóðerni. Margir
trúðu því að hin erlendu áhrif, sem þjóðin
verður nú fyrir á þessum tímum styrjalda
og ójafnaðar, muni lama þjóðerni hennar
og tungu svo, að þjóðin biði þess aldrei
bætur. En einmitt nú, þegar fjölmennur
her tveggja útlendra stórvelda hefir setzt
að í landinu, er sem áhugi þjóðarinnar
magnist fyrir þjóðlegum fræðum og þjóð-
legum verðmætum. Meira er gefið út af
bókum um slík efni en nokkru sinni fyrr,
og sýnist þetta vera vörn þjóðarinnar
gegn ofsterkum, erlendum áhrifum. En
margt af ritum þessum er mjög misjafnt
að gæðum, en þetta kver, sem hér um
ræðir, er af betra taginu. Það er í tveim
aðalköflum. Fyrri kaflinn eru Sagnir af
Þingeyrarfeðgum, Ásgeiri Einarssyni og
Jóni Ásgeirssyni, en hinn síðari eru Sagn-
ir af Vatnsnesi.
Sagnir af Vatnsnesinu eru um Katadals-
fólkið, Sigurð Ólafsson, föður Friðriks, er
drap Natan Ketilsson, og afkomendur
hans, en mest þó um sonarsyni hans, Sig-
urð (skáld) og Jakob á Illugastöðum.
Margt hefir verið merkilegt um þessa ætt-
menn, greind góð, margir vel skáldmæltir
og Jakob á Illugastöðum verið gæddur
dulskynjunargáfu í ríkum mæli. Sögur
þessar eru prýðilega vel sagðar og um
alla menn talað af samúð og skilningi. En
ekki er samúð höfundarins minni með
hestunum, en. um hesta getur hann tals-
vert í þætti Þingeyrarfeðga. Theódór var
líka um skeið hrossaræktunar-ráðunautur
Búnaðarfélags íslands. Arnór Sigurjóns-
son hefir séð um útgáfu bókarinnar og
ritað formála fyrir henni um Theódór
Arnbjarnarson og handritin að þættinum.
Þ. M. J.
Oddur Oddsson: Sagnir og
þjóðhættir. Isafoldarprentsmiðja
h.f. Rvík 1941.
Þetta eru mest greinar, sem áður hafa.
komið á prenti í tímaritum, flestar í Eim-
reiðinni. En það er samt fengur í því að
fá þær allar saman gefnar út í einni bók.
Greinar þessar eru laglega skrifaðar og
all-skemmtilegar að lesa, og í þeim er
mikill fróðleikur um háttu manna og sið-
venjur á Suðurlandi frá því um 1880—
1890. Eru greinar þessar ágætt menning-
arsögulegt heimildarit, svo langt, sem
þær ná. Vil ég sérstaklega nefna: í verinu
1880—1890, Fiskiróður fyrir fjörutíu árum
(greinin er skrifuð 1928), Kaupstaðaferð-
ir 1880—1890 og Viðarkol. Ein greinin f