Eimreiðin - 01.10.1938, Page 11

BiMreiðin
^álstaður fslands.
(Erindi, flutt á hátíð stúdenta 1. dezember 1938.)
Eftir Olaf Lárusson.
Vór heyrum nú orðið þrásinnis talað um það, að ísland hafi
0rðið sjálfstætt ríki með sambandslögunum 1918. Hið fyrsta
sem ég sá í blöðunum í morgun, var grein með fyrir-
s°gninni: „Fullveldi íslands 20 ára“. í flestum eða öllum
‘dnianökum, sem gefin hafa verið út hér á landi siðari árin,
st*lnda þessi orð við 1. dag dezembermánaðar: „ísland sjálf-
Staett ríki 1918“. Heitin, sem þessum degi venjulega eru gefin,
u ^’eldisdagur, fullveldisafmæli, fullveldishátíð, hniga að hinu
Sania. t>ag virðist svo, sem fjöldi fólks sé farinn að trúa því,
þetta sé söguleg staðreynd og haldi þennan dag hátíðlegan
'hinningu þess, að þá, og þá fyrst, hafi föðurland þeirra
Ulði6 sjálfstætt riki. — Mennirnir eru stundum undarlega
Jotir að gleyma, og það er helzt að sjá, að nú, eftir ein 20 ár,
,e ^a6 gleymt, að íslendingar héldu því ávalt fram, í allri bar-
'ttl> sinni fyrir sjálfstæði þjóðarinnar, að landið væri sjálfstætt
^ ^nllvalda ríki og hefði ávalt verið það, að það hefði aldrei
^ 'ngum lotið erlendu ríkisvaldi, síðan fyrsti maðurinn sté
1 tæti á land. Þegar menn nú tala um það, að ísland hafi
l6'ð sjálfstætt ríki 1918, þá sýna þeir minningu þeirra manna,
etl' sJálfstæðisbaráttuna háðu, harla litla ræktarsemi. Þeir
a 1 skyn, að höfuðröksemd þeirra hafi verið röng, því mál-
1 ° Slnn stnddu íslendingar öllu öðru framar við hinn laga-
^a rétt landsins, landsréttindin, sem þá var oft vitnað til, en
1 nldrei heyrast nefnd. Þetta er ómaklegt, og þetta tal um
ui'veldið, er vér höfum fengið 1918, á að hverfa. Vér eigum
0 1 * 1
^ ao gera meira úr þessum degi en efni standa til. Vér eig-
e 1 að halda hann hátíðlegan til minningar um annað
j11 ^að* sem raunverulega er við hann tengt, og það sem gerðist
dezember 1918 var, að sambandsþjóð vor viðurkendi fullveldi
landsi
ns. Það sem þann dag gerðist var það eitt, að vér fengum