Eimreiðin - 01.10.1938, Blaðsíða 43

EíMREIÐIN
ARFGENGI OG STÖKKBREYTINGAR
RcS7
fyrir breytingum, fylgir breytingin fræjunum, en annars má
taka græðlinga af hinum stökkbreyttu jurtahlutum til fjölg-
hnar. Gulir tómatar eru til orðnir við stökkbreytingu. Á Manar-
eyju í írlandshafi eru rófulausir kettir. Bæði í Ameríku og
ÁToregi hefur skyndilega komið fram afar lágfætt fjárkyn og
ennfremur nær eyrnalaust fé. Orsök alls þessa eru stökkbreyt-
1Qí?ar. Hjá bananflugunni eru stökkbreytingar mjög tíðar, t. d.
Ver®a þær oft hviteygðar. Baldursbráarstönglar verða stundum
flatir, appelsinur og sitrónur flekkóttar o. s. frv. Ilmbaunir og
tjónsniunni stökkbreytast iðuglega, en sjaldnast myndast þó
samkepnisfærar nýjar tegundir við þetta. Þá myndast stund-
uni nýir, fagrir blómalitir, og er þá tegundunum haldið við.
Htíx-kanínur komu skyndilega fram á Frakklandi árið 1919.
f3ær eru mjög snögghærðar og ungar þeirra lengi nær hár-
'ausir. Hvernig stendur nú á öllum þessum breytingum? Um
það eru menn ennþá næsta fáfróðir. Þó hefur tekist að gera
y>Usar stökkbreytingar tíðari en ella með óvanalegum ytri
abrifum á jurtir þær eða dýr, sem annars breytast öðru hvoru
>>huldum ástæðum“, t. d. með snöggum hita- eða rakabreyt-
1Qgum. Litnunum (litþráðunum) í frumum sumra plantna
^jölgar stundum skyndilega, svo þær verða þrílitna eða fjór-
^na> eins og t. d. risaöspin sænska. Ókunnugt er um hvað
þessu veldur, en það hefur tekist að framkvæma þessa stökk-
k'eytingu hjá öspinni með því að leggja fræin í eiturblöndu
^olchisin) áður en þau spíra. Með því að láta fullorðnar
artöflubjöllur verða fyrir snöggum hita- eða rakabreyting-
llln, tókst Ameríkumanninum Tower að hafa áhrif á afkvæmi
t e>rra á fósturskeiði eða á kynfrumurnar, og áhrifin gengu að
erlðuni. Einnig hefur tekist að koma af stað stökkbreytingum
Qleð geislunj, er hafa stutta bylgjulengd, svo sem Röntgen- og
amma-geislum. Flestar stökkbreytingar eru í því fólgnar, að
e,tt eða fleiri örf (erfðaeiginleikar) tapast við breytinguna.
eiður jurtin eða dýrið þá að jafnaði ver sett í lífsbaráttunni
6Q áður. Væri þessu ekki þannig varið, væri heimurinn fullur
stökkbreytingategundum. En nú deyja þær flestar út aftur,
||enia helzt þær, sem mennirnir halda við og hjálpa af ein-
eOum ástæðum, blómfegurð, uppskerugæðum o. s. frv. Við
s ökkbreytingu geta jafnvel erflar breyzt. En erfill (Klon) er