Eimreiðin - 01.01.1956, Side 70

58
EIMREIÐIN
sveitarinnar, færzt nær hinu gamla óðali. Við heyrum sagt fra
heimsstyrjöldinni fyrri, spánska veikin kemur við sögu, og við
sjáum borgarbúa, sem þjóta fram hjá í bifreiðum sínum eða
eru í sumarfríi og lauga sig í ánni. Og blöðin bera inn í bað-
stofuna skoðanir á öllu milli himins og jarðar, og ræðumenn
og fyrirlesarar þjóta um sveitina, predika, hrópa og pata.
ár frá ári íjölgar bifreiðunum, og með hverju árinu sem líðu'
virðast þær fara hraðar yfir . . . Það ríður á að komast hraðat
áfram í ár en í fyrra.
Áður hefur verið minnzt á það, að Vesaas væri maður, sein
færi sínu fram. Einmitt þess vegna er hann námfús og nætnu’
fyrir áhrifum. Af því að hann er ekki hræddur um að missa
valdið á sjálfum sér, þarf hann ekki að skríða inn í skel. Ef
jressu liefði ekki verið þannig farið, hefði honum ekki tekiz1
meistaralega að nema jafnvel Iiinar fíngervustu sálrænar hljóð'
bylgjur samtíðar sinnar.
6.
Með árinn 1939 og upphafi hinnar miklu styrjaldar hels1
nýtt tímabil í skáldskap Tarjei Vesaas. Nú verður hann fyrst
og fremst táknrænt skáld, en áður hafði raunsæi, rómantík
táknræni larið meira og minna saman í skáldskap hans, efti'
að hann hvarf frá hinni tilfinningasömu rómantík, sein sett'
mót sitt á fyrstu bækur hans.
Sumarið 1940 skrifaði hann Kimen, sem er elzt af hinu'11
frábæru táknrænu skáldsögum hans. En Kimen er ekki tákn-
ræn á sama hátt og Huset í mörkret, sem kom út fimm árun'
síðar. Kimen er aðeins táknræn í þeim skilningi, að á bak
við þá atburðarás, sem okkur er sýnd, eygjum við greinilega
miklu stórfelldari og hrikalegri átök. í bókinni er sagt f'a
tveimur morðum, sem frarnin eru á eyju einni, og fyrir okk
ur er lýst þeirri æsingu, sem slíkir atburðir hafa 1 för með
sér meðal almennings. En á því leikur enginn vafi, að þai,)
hafa verið friðrofin í heiminum, sem blésu skáldinu í brjos'
efni bókarinnar, og í henni kynnir hann okkur þau mátta'
völd mannlegs hugar, sem fóru hamförum í veröldinni.
svo kynnumst við þarna skelfingu, synd, iðrun og múgsefjum
í bókunum um Klas Dyregodt gerðist ekki það, sem all'1