Ægir - 01.01.1952, Blaðsíða 12

6
Æ G I R
gangnum 1942, eSa 50.2%. Við athugun á
þessuin níu ára fiski með tilliti til gotbaug-
anna kom í ljós, að 674 fiskar, eða 53%
höfðu engan sjáanlegan gotbaug. Við vit-
um, að þeir eru kynþroska og hrygna í
fyrsta skipti á vertíðinni 1951. Einn got-
baug höfðu 565 fiskar eða 44% og segjum
við, að þeir hrygni í annað sinn það ár.
Tvo gotbauga höfðu 52 fiskar og hrygna í
þriðja sinn og loks eru 4 með þrjá gotbauga
og eru þeir að hrygna í fjórða sinn. Af 339
fiskum 8 ára eru 273 að hrygna í fyrsta
skipti, 63 í annað og 3 í þriðja skipti. Ef
við t. d. athugum 15 ára fiskinn, kemur í
ljós, að aldur hans við fyrstu hrygningu
er 7—14 ár.
Af öllu þessu getum við dregið þá mikil-
vægu ályktun, að aldur fisksins við fyrstu
hrygningu sé afar breytilegur. Þann fisk,
sem hrygnir í fyrsta skipti, köllum við ný-
Jiða. Meðalaldur nýliðanna á árunum
1928—1950 var 8.55 ár og aldurinn frá 4—
14 ár. Af þessu má ráða, að af sama árgangi
er fislcurinn að koma í gagnið í 10—11 ár.
Þegar fiskurinn er 9 ára, eru um 70% kom-
in í gagnið.
Orsakir hins mismunandi kynþroska
geta verið ýmsar. Ein helzta er þó eflaust
hinn mismunandi vaxtarhraði fisksins, er
orsakast af hinu afar breytilega umhverfi,
er fiskurinn elzt upp í hér við land.
Þeir fiskar, sem höfðu einn gotbaug á
vetrarvertíðinni 1951, munu hafa tvo got-
bauga á vetravertíð 1952, og við getum
þekkt þá aftur á þvi. Náttúran hefur þarna
framkvæmt eina allsherjar merkingu á
fiskinum. Mismunurinn á fjölda þeirra,
sem fengust með einn gotbaug 1951 og
þeirra með tvo gotbauga 1952, gefur því til
kynna dánartöluna, þ. e. heildartöluna,
þar sem eru samankomnar allar dánaror-
sakir, en af þeim er veiðin án efa stærsti
hluti.
Margra ára rannsóknir sýna okkur, að
fjöldi fiska í hverjum gotflokk (i sama got-
flokki eru fiskar, sem verða kynþroska á
sama ári) minnkar því sem næst um helm-
ing á hverju ári, og af því hef ég dregið þá
ályktun, að dánartalan sé um 50%. Hún
er án efa eitthvað breytileg, en þetta mun
láta mjög nærri að vera meðal dánartala.“
,,En hvað segirðu mér svo um sjálfa
fiskispána?“
Á þeim grundvallaratriðum, sem ég hef
nú rakið, byggjum við spá okkar um ald-
ursdreifingu stofnsins næsta ár. Sam-
kvæmt spá okkar fyrir árið 1951 átti stofn-
inn að samanstanda af 51.8% nýliðum, en
við athugun á gögnum frá því ári reynd-
ist sú tala vera 52.2%.
Mynd 4 sýnir okkur samanburð á spá
og raunveruleika 1949—1952. — Á vetrar-
vertíðinni í ár á að vera mest af 10 ára
fiski, eða 38.6%, því næst 8—9 og 7 ára.
Þessir fjórir aldursflokkar eiga að gera uni
87 % af öllum stofninum, meðalaldurinn á
að vera 9.5 ár. Ég hef eltki reiknað út með-
allengdina, en hún ætti skv. meðalaldrin-
um að vera um 90 cm. Rúmur helmingur
af fiskinum á að vera nýliðar, eða 54% og
yfir 90% tilheyra 3 fyrstu gotflokkunum
og síðast en ekki sizt á að verað 10% aukn-
ing í fiskmagninu.
Nú erum við loksins komnir að þýðing-
armesta hluta spárinnar, en það er að segja
fyrir um hlutfallslegar sveiflur í styrk-
leika stofnsins frá einu ári til annars.“
„Hvernig er það hægt?“
„Svarið er einfalt. Sá fjöldi fiska 1951,
sem spáin fyrir 1952 byggir á, er 3935.
Þeir eiga að gefa 4341 fisk 1952, eða
10.3% meira. Ég vil strax taka það fram
til þess að forðast misskilning, að hér er eg
að ræða um það magn, sem á að vera '
sjónum, hitt er annað mál, hvernig sjo-
mönnum okkar tekst að ná í það, eða hverj-
um tekst að ná í það.
Á árinu 1949 var ég þegar orðinn nokk-
uð öruggur með helztu atriðin í því, sem
hér hefur verið sagt. Síðan hef ég verið
að hlaupa með þessar spár inn til sam-
starfsmanna minna á Fiskideildinni, en 1R"
ið talað um þær opinberlega fyrr en meii-1
reynsla væri komin.“