Ægir - 01.02.1986, Qupperneq 13

sem var „Selskabet for de norske
Fiskeriers Fremme", og eins hafa
menn hér vitað af álíka félagi í
Danmörku þar sem var „Dansk
Fiskeri Forening".
Það kemur undarlega fyrir
sjónir, að Guðbrandur skuli gera
mikið úr áróðri Schacks á útgerð-
armannafélagið en nefnir ekkert
urn áróður hans á þingmenn, sem
Schack þó hafði meira samband
við en útgerðarmennina, og í því
sarnbandi nefnir hann aðeins
áróður Schacks fyrir stofnun alls-
herjarfélags en ekkert um áróður
hans fyrir sjóðmyndun til styrktar
sjávarútveginum.
Ástæðan fyrir þessari sögugerð
Guðbrandar er augljós. Fionum
finnst það varpa einhverjum
skugga á Valtý, ef hann nefnir að
Schack hafi nuddað í þing-
rnönnum og það kunni að hafa
valdið einhverju um það, að
Valtýr flytur frumvarp sitt strax
eftir ferðalag með Schack.
Nú er að víkja til þess, sem fyrr
segir, að Matthías Þórðarson hóf
útgáfu Ægis þetta sumar og naut
bar stuðnings Schacks, að hann
segir. Fyrsta tölublaðið kom út í
júlí og hefur verið komið út eða
að minnsta kosti í prentun, áður
en Valtýr lagði fram frumvarp sitt.
Matthías gat því ekki skrifað um
Fiskveiðasjóðsfrumvarpið í 1 •
tölublaðið og um hugmyndina
uni allsherjarfélag í fiskveiða- og
útgerðarmálum gat hann heldur
ekki skrifað í Ægi fyrr en blaðið
hóf göngu sína, en hann skrifar
strax um nauðsyn á samvinnu
a^ra landsmanna í þessum
málum og gerir það í ávarpi sínu
°8 greinargerð fyrir útkomu
blaðsins. Og strax í l.tölublaði
birtir Matthías skýrslu sína um,
hvernig Norðmenn styrki sjávar-
útveginn og þar kemur fram að
beir styrkja stórlega bæði fisk-
veiðafélög og fiskveiðasjóði og
Matthías segir einmitt ítarlega frá
þeim fiskveiðasjóðum, sem
Norðmenn hafi myndað hjá sér.
Þessi skrif í Ægi hljóta að teljast
verulegt innlegg í umræðuna
nokkrum dögum síðar í þinginu,
þegar Valtýr leggur fram frum-
varp sitt um sama efni.
p0g3t* næsta tölublað Ægis
kemur út, ágústblaðið er frum-
varp Valtýs komið á gang í þing-
inu og Matthías birtir þá allt frum-
varpið og fer um það lofsam-
legum orðum en um leið segir
hann að Schack hafi stuðlað að
þessu frumvarpi og auðvitað
hefur Guðbrandur, þegar hann
semur rit sitt 1936, lesið þessi orð
Matthíasar í Ægi, og veit þa aö
Schack rak ekki minm aroður
fyrir fiskveiðasjóðsfrumvarpinu
en landsfélagsstofnun, enda
meira áríðandi að stofnaður væn
fiskveiðasjóður eða rettara sagt
eðlilegra að hann hefði forgang.
Stofnun landssamtaka var mik u
meira vafstur og hlaut að taka
langan tíma og skilaði ekki jafn
áþreifanlegum árangri og skjot-
Um og stofnun sjóðsins fyrir fisk-
veiðar og útveg. ..
Valtýr Guðmundsson a allt gott
skilið fyrir að flytja Fiskveiöa^
sjóðsfrumvarpið og heldur er ekki
að sjá eftir því, að hans hlut se
haldið fram, en Guðbrandur gerir
minningu Valtýs verra en ekki, að
segja svo söguna af Fiskveiða-
sjóðsfrumvarpinu, aðenginn hafi
ýjað að því á undan Valty og
hann hafi átt þar bæði hugmynd-
ina og framkvæmdina komið
eins og þruma ur heiðskiru loft
inní þingið með frumvarpið
Og Guðbrandur stanzar ekki
við þetta, heldur segir áfram svo
söguna, að 4. greinin i Fiskveiða-
sjóðsfrumvarpinu hafj valdið
mestu um að Fiskifelagið var
síðar stofnað. „Ur þessu gat það
ekki orðið nema timaspurning,
hvenær félagið risi upp," segir
hann. Sú tímaspurnmg naði þo
„Capt. H. Amundsen, skipherra á „Is-
"lands Falk" 1907. Hann barmjögfyrir
brjósti og baröist fyrir stofnun alls-
herjar-fiskveiöafélags fyrir allt landiö.
Capt. H. Amundsen geröi mikinn usla
á meöal erlendra landhelgisbrjóta hér
viö land, næst á eftir hinum alkunna
Capt. Schack." - Úr Ægi.
sex ára aldri, enda er aðeins gert
ráð fyrir því sem möguleika að
slíkt félag verði stofnað. Fflutur
4. greinarinnar í aðdragandanum
að stofnun Fiskifélagsins er aðal-
lega sá, að þarna er hugmyndin
skjalfest í þingskjali og þegar
framí sótti tóku menn að vitna til
greinarinnar til að benda á þann
drátt, sem orðinn væri á stofnun
allsherjarfélags í fiskveiðum og
útgerð, en bein áhrif greinarinnar
eru ekki merkjanleg, enda var
henni hnýtt lauslega aftan í frum-
varpið, sem atriði er gæti gerzt og
ekki gert ráð fyrir neinni fram-
kvæmd af hálfu þings eða stjórnar
til stofnunar landssamtaka. Þegar
félagið hins vegar hafði verið
stofnað komu áhrif 4.greinar-
innar í Ijós. Það mynduðust óbein
tengsl milli Fiskifélagsins og Fisk-
veiðasjóðs, sem var nú máske
sjálfgefið að hlyti að verða en
ÆGIR-73