Ægir - 01.02.1986, Side 16

Saltfiskinum pakkað.
að þessi félagsskapur hafi aðal-
deild með skrifstofu í Reykjavík
og minni deildir í verstöðvum
útum landið.
Það er útlit fyrir að þessi tilraun
ætli að heppnast og er það gleði-
legt, því slíkur félagsskapur er
ekki aðeins mjög þýðingarmikið
spor til framfara fyrir fiskveið-
arnar og nátengdar iðngreinar,
heldur og fyrir landhelgisgæzl-
una, því að innan félagsskaparins
munu finnast áhugasamir menn
til samstarfs, skrifstofa félagsins í
Reykjavík mun óefað verða heppi-
legur staður fyrir stjórn landhelg-
isgæzlunnar til þess að leita sér
margvíslegra upplýsinga, er hún
eflaust mun hafa þörf fyrir við
rekstur félagsins."
En Amundsen reyndist full-
bjartsýnn og í næstu skýrslu,
1908, skrifar hann sjómálaráðu-
neytinu svo:
„Yfirforingi hefur mjög mikinn
áhuga fyrir því, að félagsskapur
meðal fiskimanna og þeirra, sem
áhuga hafa á fiskveiðum komist
á fót. En það tekur tíma og fyrir-
höfn. Það er ekki ólíklegt, að það
þurfi að vinna nokkurn tíma
ennþá að undirbúningi þess
félagsskapar, áðuren menn kom-
ast í fullan skilning um nytsemi
hans og geri alvöru úr að koma
hugsjóninni íframkvæmd. Örðug-
leikarnir eru talsverðir, einkum
vegna strjálbýlis landsins og fjar-
lægðar milli hinna einstöku fiski-
þorpa. En maður vonar, að ekki
dragist alltof lengi að mynda
þennan félagsskap, þvíað hans er
bráðþörf, og er skilyrði fyrir
almennum framförum útvegsins
í frarhkvæmd."
Ef rétterhermtum hlutSchacks
og Amundsen í frásögn Matthías-
ar, svo sé í meginatriðum, þá ætti
mynd af þessum dönsku mönnum
að hanga einhversstaðar uppi í
Fiskifélagshúsinu. Það er hreint
ekki svo lítill þeirra hlutur í
aðdragandanum að stofnun Fiski-
félagsins.
Stofnun Fiskifélagsins
Eftir fundinn 1908 gerist ekkert
sögulegtalltþaðárogekki heldur
árið 1909 og fram á haust 1910.
Guðbrandur dregur þá ályktun
af þessu aðgerðarleysi að útgerð-
in, og þá kútteraútgerðin fyrst og
fremst, hafi haft það svo gott.
„Má furða sig á því tómlæti sem
þetta lýsir, og líklega mun vera
því að kenna, að þá (1908-9. ÁJ)
lék allt í lyndi fyrir útgerðinni."
Guðbrandur er ekki of vel að
sér í útgerðarsögunni. Hann segir
á öðrum stað opna báta vera 848
um aldamót, en þeir voru 2092
taldir, og um kútteraútgerðina er
það að segja 1908, að hún var
farin að dala. Skipin, sem mörg
voru keypt gömul og engin alveg
ný, voru farin að þurfa mikið
viðhald, og menn teknir að þreyt-
ast á hinum tíðu slysförum, og
segir svo í Ægi, einmitt þetta ár
sem Guðbrandur telur að allt hafi
leikið í lyndi fyrir þessari útgerð:
„...sem dæmi um hnignum
útvegsins (þ.e. kútteraútvegsins),
skal þess getið að nú getur maður
eiginlega ekki talið nema 5
útgerðarmenn hér við Flóann og
eru það stórkaupmenn eða stór-
verzlanir, sumpart danskar sel-
stöðuverzlanir og enskt auðfélag
(Copeland og Berry-Edinborg.
ÁJ), íslenzkir útgerðarmenn eru
að detta úr sögunni. Það eru eftir
að nafninu til 4-5 menn með eitt
skipeða hluta úrskipi, en þaðeru
lítil líkindi til, að þeir geti haldið
úti skipi í ár nema einn eða tveir
af þessum mönnum, ef ekki er
hlaupið undir bagga með og
þeim veitt fjárhagsaðstoð. Þessi
útvegurer í dauðateygjunum..."
Sem dæmi um að það að farið
var að halla undan fæti fyrir kútt-
eraútgerðinni, þegar komið er
fram á 1908, er að þilskipin voru
166 í landinu 1905 en 139 árið
1910. Það er engin skýring til á
því hléi, sem varð á Fiskifélags-
málinu frá því snemma árs að
76-ÆGIR