Tímarit lögfræðinga - 01.04.1953, Page 6

68
Tímarit lögfrœOinga
laust, sbr. 7. gr. laga nr. 73/1933 og 253. gr. hegningar-
laganna.
3. Þau lögskipti, sem nefnd voru í sambandi við áður-
nefndar greinir laga nr. 7/1936 eða 7. gr. laga nr. 73/1933
standa oftast í sambandi við skipti verðmæta, svo sem
kaup og sölu, eignaskipti, vinnusamninga eða verksamn-
inga, leigu o. s. frv. En þau geta þó líka lotið að venju-
legum lánssamningi. Lánveitandi veitir kost á peninga-
láni gegn því, að lántakandi undirgangist greiðslu óleyfi-
lega hárra vaxta, hvort sem hann á að greiða þá í pen-
ingum sem hundraðsgjald af lánshæð, þeir eru greiddir
með afföllum á henni eða hærri fjárhæð en raunveru-
legri lánshæð nemur, eða þeir eru greiddir í öðrum verð-
mætum eða fríðindum. 1 fyrsta tilvikinu væri vaxtatakan
óleyfileg, þó að engar téðra lagagreina ættu við, og verð-
ur hún þá því óleyfilegri, ef óleyfilegum ráðum hefur verið
beitt til þess að koma samningum á um lántökuna og
vextina. En í hinum tilvikunum er stefnt að því að
sniðganga bann laganna við töku of hárra vaxta, og verð-
ur löggerningurinn þá einnig ógildur og refsiverður eftir
okurlögum og eftir atvikum samkvæmt 253. gr. hegnl.
Hér á eftir (í B) skuiu eldri fyrirmæli íslenzkra laga
um vexti af lánsfé stuttlega rakin. Síðan (í C) skal nokk-
ur grein gerð fyrir ákvæðum 1. — 6- gr. laga nr. 73/1933.
Til hægðarauka verða iög þessi nefnd okurlögin. Loks skal
(í D) athuga sambandið milli 253. gr. hegningarlaganna
og 2.—6. gr. okurlaganna og 7. gr. sömu laga.
B. Islenzlc lög um lögleigu af lánsfé til 1933.
I. 1. Þó að erlendir mótaðir peningar hafi eitthvað
flutzt til landsins í fornöld, eins og fundir slíkra muna,
grafinna í jörð, sýna, þá sýnast mótaðir peningar lítt
hafa gengið í lögskiptum manna á milli. Og jafnvel þótt
svo væri, þá voru þeir víst vegnir, en ekki taldir fyrst
lengi vel, sbr. Grágás Ib 192- I lögskiptum manna á milli
hefur ómótað silfur, vaðmál, búfé, man (þrælar) og ýms-
ar aðrar vörur, svo sem gærur (feldir), smjör, slátur
(kjöt), fiskur o. s. frv., gengið. Ef munir þessir voru