Tímarit lögfræðinga - 01.04.1953, Síða 25

Okur og skyld brot.
87
lánsviðskipti má auðvitað dulbúa í þessu sambandi sem
kaup og sölu. Þegar A gefur út veðskudabréf í fasteign,
hvort sem það hljóðar á nafn eða handhafa, og „selur“
það B, sem veit, að A er raunverulegur lántaki, með t. d.
20% afföllum, þá mundi 2. gr. okurlaganna vera snið-
gengin. En ef B veit ekki annað en að A selji bréfið með
venjulegum hætti, enda má hann venjulega gera ráð fyrir
því, ef annar en A er útgefandi bréfsins, þá hafa ákvæði
okurlaganna ekki verið sniðgengin. Ummæli hæstaréttar-
dóms frá 1937 (Hrd. VIII. 91) sýnast vera í samræmi
við þetta. A, sem var umboðsmaður B, „seldi“ C hand-
hafabréf, útgefið af B, með veði í fasteign, sem B átti
hús í smíðum á, og lánsféð skyldi ganga til smíðarinnar,
og vissi C bæði það, að A var umboðsmaður B og að
lánsfénu átti að verja þannig. Var hér því um raunveru-
legt lán að tefla, en ekki venjulega sölu verðbréfs.
IV. 1. Dráttarvextir. Samkvæmt 5. gr. okurlaganna
skal skuldunautur greiða 1% aukavexti eða svonefnda
dráttarvexti, ef hann greiðir ekki skuld sína á réttum
gjalddaga. Þetta segir berum orðum um vexti samkvæmt
1. og 2. gr., en það tekur einnig til vaxta samkvæmt 3. gr.
samkvæmt niðurlagsákvæði 5. gr. Ef vextir skulu vera
5%, 6% eða 8 %, þá mega þeir verða með dráttarvöxtum
6%, 7% eða 9%, en alls ekki hærri. Þegar samið hefur
verið um 6% samkvæmt 2. gr. eða 8% samkvæmt 3. gr.,
þá má alls ekki semja um hærri dráttarvexti en 1%.
Vextir með dráttarvöxtum mega því sjaldan verða hærri en
7% p. a., þegar skuld er tryggð skv. 2. gr. 1. nr. 75/1952, og
annars, þegar skuld er ótryggð með veði eða öðruvísi veð-
tryggð, hæst 9% p. a. Skuldunauti annars er skylt að greiða
1% af innstæðu í dráttarvexti, enda þótt ekki sé sérstak-
lega um það samið, þegar frá gjalddaga. Ekki skiptir máli,
hvort gjalddagi hefur verið ákveðinn berum orðum, þeg-
ar lánið var veitt, eða gjalddagi er kominn fyrir uppsögn
á láni, kröfu um greiðslu, þar sem ekkert hefur áður
verið samið um gjalddaga, eða fyrir vanskil. Ef skuld
er öll komin í gjalddaga, reiknast dráttarvextir af henni