Tímarit lögfræðinga - 01.01.1963, Page 17

af-ur
oaanneióon:
HALDSRÉTTUR
I. Almennt er viðurkennt, að vörzlumanni sé stund-
um heimilt að halda eign annars manns áfram í sinum
vörzlum, unz tiltekin greiðsla er innt af liendi. Nefnist
sá réttur haldsréttur. Er haldsréttur ein elzta hlutaréttar-
trygging, er þekkist í rétti Evrópuríkja, og var hann að
sumu leyti fyrirrennari veðréttinda í nútíma formi, sbr.
pignus rómaréttarins, er í fyrstu var aðeins haldsréttur.
Um haldsrétt eru engin almenn ákvæði i íslenzkri lög-
gjöf, hvorki um það, hvenær megi til hans grípa né um
það, í hvað honum felist og hverrar lögverndar halds-
réttarhafar njóta. Það efni hefur eigi heldur verið sér-
staklega kannað af íslenzkum fi’æðimönnum. Þar er þvi
sitthvað óljóst, enda þótt við nokkur dreifð lagaákvæði
og fáeinar dómsúrlausnir sé að styðjast. Hér á eftir verð-
ur leitazt við að gera nokkra grein fvrir þeim liöfuðregl-
um, sem ætla má, að gildi um haldsrétt að íslenzkum
lögum. Rétt er að taka fram, að hér verður ekki rætt
um hald muna i samhandi við rannsókn opinberra mála,
sbr. VI. kafla 1. 82/1961.i)
Hér á eftir verður fvrst stuttlega vikið að hugtakinu
lialdsréttur (II); þvi næst verður gerð nokkur grein fyrir
stofnunarhætti haldsréttar, og þar með í hvaða tilvikum
sé heimilt að gripa til þess úrræðis (III); þar á eftir
verður rætt um það, á hvers konar eignir hald megi
leggja, þ. e. hvaða verðmæti geti verið andlag haldsréttar
(IV); síðan verður fjallað um efni réttarins og um lög-
1) Sbr. Einar Arnórsson, Tímarit lögfræðinga 1951, bls. 100
og áfram.
Tímarit lögfræðinga
15