Tímarit lögfræðinga - 01.11.1973, Qupperneq 13

Hið sama er, ef lögmaður væri undanþeginn skyldu til að vitna um
atriðið í opinberu máli. Ef hins vegar lögmanni væri óskylt að vitna
um atriðið í einkamáli, virðist það ekki óhjákvæmilega þurfa að leiða
til þess, að hann sé undanþeginn upplýsingaskyldu til skattyfirvalda.
Verður það að metast hverju sinni. í því sambandi verður að hafa í
huga þau ákvæði síðustu mgr. 126. gr. emh, að vitni skal gefa skýrslu
um sum atriði, sem því ella væri óskylt að skýra frá, ef hagsmunir
ríkisins eða almennings heimta það. Við mat á aðstöðunni verður að
miða við það, að lögmaður verður aldrei krafinn um víðtækari upp-
lýsingar en skjólstæðingi hans eða viðskiptamanni hefði sjálfum verið
skylt að veita í eigin skattframtali eða umbeðnum skýringum á fram-
tali sínu. Ef samþykki skjólstæðings liggur fyrir, leysir það auðvitað
vanda lögmanns í þessum efnum.
1 framhaldi af framangreindum hugleiðingum verður að rekja Hrd.
í XXVI. bindi 1955, bls. 239. Þar voru málsatvik þau, að í rannsókn
opinbers máls út af okri o. fl. kom fram, að héraðsdómslögmaður
nokkur hafði keypt víxla með afföllum af framkvæmdastjóra fyrir-
tækis í Reykjavík. Kvaðst lögmaðurinn hafa keypt víxlana sem milli-
göngumaður fyrir aðra menn, þ. e. a. s. hina raunverulegu kaupendur
víxlanna. Hann neitaði að skýra frá, hverjir voru kaupendur víxlanna
og taldi sig um þetta atriði bundinn þagnarskyldu sem lögmaður.
I dómi Hæstaréttar segir: „Afstaða varnaraðila til þess manns eða
þeirra manna, er hann gerðist milligöngumaður fyrir um lánveitingai',
eins og í hinum kærða úrskurði segir, er slík, að hann er ekki bundinn
þagnarskyldu gagnvart aðila þessum eða aðilum. Ber því að staðfesta
hinn kærða úrskurð." I úrskurði sakadómara sagði, að trúnaður hér-
aðsdómslögmannsins við þá, er hann hafði milligöngu fyrir um fé-
sýslu þessa, þyki eigi hafa þá þjóðfélagslegu þýðingu, að hann hindri,
að héraðsdómslögmaðurinn upplýsi, hverjir menn þessir séu.
Úrskurðir skattyfirvalda verða ekki einir sér teknir til skoðunar á
þessum vettvangi. Þó þykir rétt í sambandi við framansagt að geta
um úrskurð ríkisskattanefndar frá 12. janúar 1957, þar sem nefndin
taldi að hæstaréttarlögmaður einn í Reykjavík, sem neitað hafði skatt-
stjóra um að sundurliða á nöfn samdráttartölur í framtali, um ýmsar
inneignir og skuldir viðskiptamanna hans, væri skyldur, að viðlögðum
dagsektum, að gefa umbeðnar upplýsingar. Lögmaðurinn taldi hins
vegar að hann væri bundinn þagnarskyldu skv. 1. gr. laga nr. 61/1942.
Ríkisskattanefndin taldi að þagnarskyldan næði ekki til umbeðinna
upplýsinga, því að hvorttveggja væri, að skattanefndir (skattstjórar)
væru einnig bundnir þagnarskyldu, og svo hitt, að það gæti torveldað
11