Ægir - 01.10.1999, Side 14

A/farkaðsvœðing siávarútvegsins
Guðjón Sævarsson hjá Búnaðarbankanum Verðbréfum
telur samrunaferlinu í sjávarútveginum
hvergi nœrri lokið:
Fjórar til sex
sj ávarútvegsblokkir
í uppsiglingu
Guðjón Sœvarsson hjá Búnaðar-
bankanum Verðbréfum metur
stöðuna í viðskiptaheimi sjávarútvegs-
ins þannig að sameiningarhrinan sé
langt í frá á enda. Flest bendi til þess
að til verði 4-6 stórar sjávarútvegs-
blokkir með fjölþœtta starfsemi í
greininni en það breyti hins vegar ekki
því að alltafverði til flóra lítilla fjöl-
skyldufyrirtœkja, eins og þekkt hefur
verið ígreininni um langt skeið.
„Ef fylgt er strandlínunni þá sýnist
mér að til séu að verða 6 miðstöðvar í
sjávarútvegi, þ.e. Reykjavík, Akranes,
ísafjörður, Akureyri, Vestmannaeyjar
og Grindavík. Skýringin á því að þessir
staðir fá þetta hlutverk er að mínu mati
sú að þeir liggja hagstætt gagnvart mið-
um, t.d. Grindavík og Vestmannaeyjar
gagnvart línu-, loðnu- og netaveiðum,
Akureyri og ísafjörður gagnvart togara-
þorskinum og þannig má áfram telja.
Utan við þessar blokkir allar stendur
svokallaður dagróðrafloti sem áfram
verður til og er ekki svo lítill. Mér
finnst það oft vilja gleymast að stóru
aðilarnir í sjávarútveginum ráða, þrátt
fyrir allt, ekki nema hluta af heildarút-
hlutuðum aflaheimildum. Meirihluti
heimildanna er því í höndum aðila
utan stóru blokkanna, ef svo má s'egja,"
segir Guðjón.
Bankarnir og fiskurinn
Eðlilega vaknar sú spurning hvort komi
Guðjðn Sœvarsson, verðbréfamiðlari hjá
Búnaðarbankanum Verðbréfum.
á undan hænan eða eggið, þ.e. hvort
verðbréfamarkaðurinn hafi haft áhrif á
rekstur sjávarútvegsfyrirtækjanna til
nútímalegra horfs eða hvort sjávarút-
vegsfyrirtækin hafi leitt áfram þróun-
ina á verðbréfamarkaðnum. Guðjón
hallast að hinu fyrra og að verðbréfa-
markaðurinn, með öllum þeim við-
horfum sem þar gilda, hafi haft góð
áhrif á rekstur sjávarútvegsfyrirtækj-
anna og ýtt undir nýja rekstrarhugsun
á þeim bænum.
„Við hjá Búnaðarbankanum höfum
fjárfest mikið í sjávarútvegsfyrirtækjum
og ástæðan fyrir því er að við sjáum
fyrir okkur möguleika á frekari hagræð-
ingu innan sjávarútvegsins sem á eftir
að skila sér i bættum rekstri og betri af-
komu.
í tilfelli ÚA erum við að horfa til
lengri tíma fjárfestingar enda teljum
við að þar hafi verið á ferðinni afar
áhugaverður fjárfestingarkostur sem
sjálfsagt var að nýta.
En það er klárlega þannig að krafa
númer eitt hjá fjárfestum snýst um arð-
bæran og góðan rekstur fyrirtækja."
30 stærstu sjávarútvegsfélögin
ráða yfir helmingi kvótans
Mikið er rætt í fjölmiðlum um
samþjöppun kvótans og sýnist sitt
hverjum um það mál. Guðjón er ekki
alls kostar sáttur við þá umræðu.
„Mér finnst umræðan um sam-
þjöppun kvótans á frekar lágu plani
miðað við annað sem skiptir máli í
þjóðfélaginu," segir hann. „Ef skoðuð
er úthlutun aflamarks fyrir fiskveiðiárið
1999-2000 kemur í ljós að kvótanum er
úthlutað til um það bil 260 sjávarút-
vegsfyrirtækja. Þar af er þriðjungi kvót-
ans úthlutað til 10 stærstu fyrirtækj-
anna og helmingi kvótans til þeirra 30
stærstu. Til samanburðar er gagnlegt að
skoða hlutdeild Baugs á matvörumark-
aðnum en félagið eitt og sér er með um
60% markaðshlutdeild. Stjórnmála-
menn og aðrir ráðamenn þjóðarinnar
virðast hafa meiri áhga á því hvort eitt
sjávarútvegsfyrirtæki hefur yfir að ráða
meira en 10% þorskkvóta heldur en
hvort einn aðili stjómi verðlagningu á
yfir 60% af matvörumarkaðnum, svo
dæmi sé tekið."
Sameining fyrirtækja
ekki eintóm sæla
Af umræðunni mætti ætla að hag-
kvæmni stærðarinnar í fyrirtækjarekstri
sé óumdeild. Forsvarsmenn sjávarút-
vegsfyrirtækja eru sagðir á biðilsbuxum
út um allt land, tilbúnir að leita uppi
sameiningartækifæri í öllum hornum.
En er það svo að sameiningarferlið sé
eintóm sæla? Guðjón segir að sannar-
14 AGIR