Ægir - 01.01.2000, Blaðsíða 32

UMRÆÐAN
Guðjón A.
Kristjánsson,
alþingismaóur,
skrifar
Kvótinn, braskið
og byggðin
Nýlega féll dómur í Héraðsdómi Vestfjarða um að
áfram yrði ekki byggt á því misrétti gagnvart þegnum
landsins sem felst í aðgengi fárra að aflakvótum um fyr-
irsjáanlega framtíð. Ég tel að dómurinn banni ekki að
kvótaskipting sé viþhöfð. Aðeins er skilyrði, ef stjórna
eigi með kvótum, að jafnræði skuli vera milli manna.
Atvinnufrelsið skal hafa forgang og reglur sem settar
eru til stjórnunar fiskveiða geri öllum kleift að komast
að nýtingu á okkar sameiginlegu auðlind, fiskinum, á
fiskimiðunum umhverfís landið.
Til þess að stunda fiskveiðar þarf
skip sem hefur haffærisskírteini
og er skrásett á skipaskrá Sigl-
ingastofnunar Islands og fiski-
skipið þarf veiðileyfi útgefið af
stjórnvöldum (Fiskistofu), sbr.
lög 39-1990 um stjórn fiskveiða.
Erlendum skipum eru bannaðar
allar veiðar í fiskveiðilandhelgi Is-
lands sbr. lög 79-1997 um veiðar
í fiskveiðilandhelgi Islands. Ef við
göngum út frá því að Hæstiréttur
Islands staðfesti undirréttardóm
Héraðsdóms Vestfjarða þá tel ég
að mismunandi kvótaúthlutun til
einstakra fiskiskipa af sömu stærð
sé ólögleg.
Hvað þá?
Það væri auðvelt að stýra fiskveið-
um með því að takmarka sjósókn
skipanna. Eftir þeirri aðferð væru
sambærileg skip með jafn marga
daga til fiskveiða og ákvæði
stjórnarskrár um jafnrétti þegn-
anna og atvinnufrelsi væru upp-
fyllt. Veigamesti kostur sóknar-
stýrðra fiskveiða umfram aðra tak-
mörkun er sá að veiddur afli sem
oftast er sama og dauður fiskur
kemur þá allur að landi. I sóknar-
stýrðu kerfi er einnig auðvelt að
setja þak á afla hvers sóknarflokks
og hvers skips í sama sóknar-
flokki. Skilyrði skynsamlegrar
fiskveiðistjórnunar er að fiskveiði-
flotanum verði skipt upp í að-
greinda útgerðarflokka skipa og
að jafnframt verði talið eðlilegt að
mismunandi útfærslur henti
hverjum útgerðarflokki.
Jafnir aflakvótar
Vilji menn stýra fiskveiðum með
aflakvóta á hvert skip þá verður
það því aðeins gert að uppfylltum
skilyrðum stjórnarskrár um að öll
fiskiskip með veiðileyfi í íslenskri
eigu, sem eru af sambærilegri
stærð eða hafa sambærilega af-
kastagetu til fiskveiða (aflvísi) sbr.
lög nr. 76 1997, fái úthlutað sama
fiskmagni af einni eða fleiri fisk-
tegundum. Viðvarandi mismun-
un út á áratuga gamla fiskveiði-
reynslu fær ekki staðist, enda ekki
nauðsynleg til þess að vernda
fiskistofna. Núverandi kvótakerfi
framseljanlegra kvóta og tegunda-
tilfærslu hefur alls ekki verndað
eða byggt upp fiskistofna á Is-
landsmiðum. Þvert á móti. Botn-
fiskveiðar okkar eru minni nú eft-
ir 15 ár í kvótakerfi úr öllum að-
al botnfisktegundum: þorski, ýsu,
ufsa, karfa og grálúðu en verið
hefur sl. 50 ár þar áður, fyrir daga
kvótans.
Norðmenn hafa um áratuga
skeið stýrt sínum botnfiskveiðum
með jafnri kvótaskiptingu á fiski-
skip eftir stærð skipanna og
ákveða einnig heildarhlutfall tog-
araflotans í þorskveiðinni. Væri
það gert hér þá væri öllum gert
jafnt undir höfði og skilyrði
„Viðurkennum rétt fótksins til sjósóknar og fiskveióa. Sá réttur er enda tilkominn af
tangri hefð og þorpin eru staðsett við ströndina vegna þess að þaðan var gott að
sækja tii nátægra fiskimiða," segir Guðjón Arnar Kristjánsson, atþingismaður.