Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2008, Side 20

Kennaraháskóla íslands og Háskóla íslands og frá sama tíma féllu úr gildi lög nr.
137/1997 um Kennaraháskóla Islands.
Framúrskarandi rannsóknir
Árangur í rannsóknum er forsenda nýsköpunar á öllum sviðum og kveikjan að
einkaleyfum og stofnun sprotafyrirtækja. Stefna Háskóla íslands hefur nú þegar
skilað miklum árangri á þessum sviðum og skapað mörg ný störf. Nokkrar
kennitölur sýna glöggt þann árangur sem náðst hefur á aðeins tveimur árum:
• Birtingum vísindamanna Háskólans í bestu vísindatímaritum heims
(svonefndum ISI-tímaritum) hefur fjölgað um 40%.
• Tilvitnunum í vísindaverk Háskólans hefur fjölgað um 27%.
• Fjárhæð rannsóknastyrkja úr erlendum samkeppnissjóðum hefur hækkað
um 46%.
• Doktorsnemum hefur fjölgað um 37%.
• Nýdoktorum hefur fjötgað um 50%.
• Störfum við fræðasetur Háskólans á landsbyggðinni hefur fjölgað um 67%.
Aukinn stuðningur við nýsköpun á öllum fræðasviðum
Háskóli íslands leggur mikla áherslu á nýsköpunarverkefni á öllum sviðum
vísinda og fræða innan skólans. Markmiðið er að skólinn geti ungað út hug-
myndum. verkefnum og sprotafyrirtækjum sem verði nýr þáttur í atvinnulífinu. Til
að þetta gerist mun skólinn styrkja enn umgjörð nýsköpunarverkefna til að hraða
þróun þeirra og auka líkur á að þau verði að fullburða fyrirtækjum sem láti að sér
kveða í atvinnulífi og verðmætaskapandi starfsemi. Á sínum tíma varð stór-
fyrirtækið Maret til sem afsprengi rannsóknaverkefnis innan Raunvísindastofn-
unar Háskóla Istands. Fólk sem þekkti til í fiskvinnslu og nemendur og kennarar í
eðlisfræði og tölvutækni tóku höndum saman og samræða þessa fólks gat af sér
hugmynd sem á endanum varð að stóru alþjóðlegu fyrirtæki. Mikil gróska hefur
verið í nýsköpun við Háskólann og voru m.a. stofnuð 7 ný sprotafyrirtæki á sl.
fimm árum, auk þess sem fleiri fyrirtæki eru í undirbúningi:
• Líf-hlaup - þróun lyfja gegn veirusýkingum. sveppasýkingum og
bakteríusýkingum í munni og húð. í samstarfi við erlend lyfjafyrirtæki.
• Atferlisgreining - THEME-hugbúnaðurinn. Greining á einstökum atriðum í
mannlegri hegðun með tölvuupptökutækni.
• ReMo - þróun og markaðssetning mælis sem greinir breytingar á öndun
vegna lungnasjúkdóma og eftir skurðaðgerðir á brjóstholi. Nýtist í
heilbrigðisþjónustu. einkum sjúkrahúsum og endurhæfingarstöðvum.
• Lífeind - nýjar aðferðir í genarannsóknum. Rannsókna- og þróunarfyrirtæki
í líf- og erfðatækni. Markmiðið er að þróa og markaðssetja nýjar aðferðir til
að einangra DNA-sameindir sem innihalda erfðabreytileika. stökkbreytingar
og skemmdir.
• Oxymap - súrefnismælingar í sjónhimnu. Þróun og smíði tækjabúnaðar til
greiningar á augnsjúkdómum og notkunar í blinduvörnum.
• Heils-hugar - forvarnir og þróun meðferðar gegn þunglyndi unglinga.
• BP lífefni ehf. - þróun lyfja gegn bakteríusýkingum. Lyf þessi verka á annan
hátt en hefðbundin sýklalyf og eru þess eðtis að þau má markaðssetja á
mun styttri tíma en almennt gerist.
Starfsfólk Háskólans hefur fengið skráð 85 einkaleyfi fyrir uppfinningar og hug-
verk sín. Eitt glæsilegasta dæmið um árangur Háskóla íslands er2.4 milljóna
evra styrkur til uppbyggingar rannsókna á sviði kerfislíffræði við skólann. Þetta er
stærsti rannsóknastyrkur frá ESB sem komið hefur til Islands og er kerfislíf-
fræðin af mörgum talin eitt mikilvægasta rannsóknasvið framtíðarinnar. Bundnar
eru vonir við að styrkurinn geti skapað tugi nýrra starfa og leitt til stofnunar nýrra
sprotafyrirtækja. I umsóknarferli sem þessu, þar sem 90% umsókna er hafnað. er
Ijóst að styrkir fást ekki nema að baki þeim búi sterk vísindastofnun sem getur
veitt fullnægjandi aðstöðu og mótframtög.
Sérstakur stuðningurvið öfluga rannsóknahópa
Til að hvetja enn frekar til árangurs voru auglýstir á árinu sérstakir styrkir til
öflugra rannsóknahópa sem hafa burði til að vera í fremstu röð á alþjóðavísu.
Mikill fjöldi umsókna barst frá vísindamönnum Háskólans og er gert ráð fyrir að
tilkynnt verði um úthlutun á árinu 2009.
Uppbygging meistara- og doktorsnáms
Eitt mikilvægasta atriðið í stefnu Háskóla íslands er efling rannsókna og
rannsóknanáms. meistara- og doktorsnáms við skótann. Forsenda þess að þetta
18