Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2008, Blaðsíða 176

eðlisfræðistofu. Þar þróaðist verkefnið í fimm ár uns það varð að fyrirtækinu
Marel árið 1983. í dag. liðlega 25 árum síðar. er Marel heimþekkt fyrirtæki sem
borið hefur hróður íslendinga víða.
Efnafræðistofa
Á efnafræðistofu (utan lífefnafræðideildar. sjá hér að neðan) eru stundaðar
rannsóknir í öllum fjórum undirgreinum efnafræðinnan efnagreiningum.
eðlisefnafræði, lífrænni efnafræði og ólífrænni efnafræði. Á stofunni starfa fjórir
sérfræðingar en stofan er einnig rannsóknavettvangur 7 prófessora og eins
dósents. Stofan er vettvangur framhaldsnáms í efnafræði við Háskóla íslands og
samtals störfuðu þar 26 launaðir meistara- eða doktorsnemar auk þriggja
nýdoktora. Um þriðjungur framhaldsnema og nýdoktora eru af erlendum uppruna
og hefurstarfsemin því fjölþjóðlegan blæ. Stofan er einnig vettvangur nemenda
sem vinna að lokaverkefnum til BS-prófs. Meirihluti launakostnaðar vegna
framhaldsnema og nýdoktora var greiddur af rannsóknarstyrkjum úr sam-
keppnissjóðum. bæði innlendum og erlendum. einkum norrænum styrkjum og
Evrópustyrkjum.
Á efnafræðistofu eru stundaðar fjölþættar grunnrannsóknir í kennilegri efnafræði.
eðlisefnafræði, ólífrænni efnafræði. málmlífrænni efnafræði og lífrænni efnafræði.
Rannsóknarverkefnin eru af margvíslegum toga. en flest þeirra fjalla á einn eða
annan hátt um eðli og eiginleika nýstárlegra ólífrænna og lífrænna
efnasambanda. Nánari upplýsingar um rannsóknaverkefnin og styrkina erað
finna á heimasíðu stofunnar. www.raunvis.hi.is/Efnafr/.
Efnagreiningasetur Háskóla íslands er starfrækt af efnafræðistofu. Þar er
hátækniaðstaða til nútímalegra efnagreininga fyrir vísindasamfélagið á íslandi.
Þessi stórbætta rannsóknaraðstaða gerir það kleift að fást við mun viðameiri
rannsóknaverkefni í efnafræði. líffræði, lyfjafræði og öðrum greinum sem nýta
efnagreiningar í rannsóknum en áður hefur verið mögulegt á íslandi. Meðal
þeirra greiningatækja sem þar er að finna eru MALDI-TOF. electrospray og GC-MS
massagreinar og svo 400 og 250 MHz NMR tæki. Heimasíða
Efnagreiningasetursins er á slóðinni www.efnagreining.raunvis.hi.is/.
Lífefnafræðideild efnafræðistofu
Lífefnafræðistofa breyttist í lífefnafræðideitd innan efnafræðistofu á árinu. Við
lífefnafræðideild starfa þrír sérfræðingar en auk þess hafa þrír prófessorar og
tveir dósentar við Háskóla íslands starfsaðstöðu þar. Stofudeitdin er vettvangur
sjö framhaldsnema í lífefnafræði við Háskóla íslands (fimm MS-nema og tveggja
Ph.D.-nema). sem og BS-nema sem vinna að tokaverkefnum til BS-prófs (6).
Þau rannsóknaverkefni sem unnið er að á deildinni eru á eftirtöldum sviðum:
Erfðatækniteg framteiðsla þorskensíma í gersveppum. sérsniðin ensím.
einangrun próteina og náttúruleg rotvörn. Tjáning arfbera í þorski. Varnir tífvera
gegn oxunarátagi og stakeindum. Ensímið gtútaþíónperoxídasi. eiginteikar og
hreinvinnsla. Andoxunarefni. Snefitefnið selen. Kuldavirk ensím úr bakteríum og
úr fiskum. grundvöllur hvötunarvirkni. sértækni og stöðugleika þeirra með gerð
stökkbrigða. Samskipti ensíma og hindrandi efna. Starfrænir eiginleikar og
eðlisgerð frumuhimnufleka. Ensímrannsóknir og kyrrsetning ensíma. Kítósan -
fáliður og áhrif þeirra á prótein. Gripgreining og notkun hennar við vinnslu tífefna.
Ensím úr þorski. vinnsla og eiginteikar. Virkni serín-próteinasa á húð og boðefni.
Hitastigsaðtögun próteina og hagnýting ensíma í iðnaði og lyfjagerð. Adrenergir
viðtakar í hjarta og hjartavöðvafrumum. Rannsóknir á glýkólípíðum. Frekari
upplýsingar um rannsóknirnar og ritaskrár starfsmanna má finna á heimasíðu
stofunnar og starfsmanna hennar á slóðinni:
www.raunvis.hi.is/Lifefnafr/Lifefnafr.htmt.
Tækjabúnað stofunnar má ftokka sem hér segin Atmennur búnaður til
hreinvinnslu próteina. svo sem skilvindur og súlugreiningarbúnaður af ýmsu tagi.
Mælitæki til rannsókna og greininga á próteinum og ensímum. svo sem
litrófsmælar. rafdráttarbúnaður. hvarfahraðamælar. tæki til varmafræðilegra
mælinga, flúrljómunarmæiir. circutar dichroism litrófsmælir. amínósýrugreinir og
prótein-raðgreiningartæki. Búnaður til gerlaræktunar og til kjarnsýruvinnu.
Efnagreiningasetrið (sjá hér að ofan) er mikitvægur þjónustuaðili við þessar
tífefnafræðirannsóknir. Búnaðurtit gerlaræktunar og til kjarnsýruvinnu. Tæki til
174