Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2008, Síða 292

Sprotafyrirtækjum. sem hafa verið stofnuð innan Háskóla íslands. hefurfjölgað
tatsvert á undanförnum árum. Mig langar að nefna tvö dæmi um stík fyrirtæki
sem nú eru að hasla sér völl.
Fyrirtækið Oxymap var stofnað af vísindamönnum í læknisfræði og verkfræði við
Háskólann til að þróa tækjabúnað sem getur metið blóðþurrðarsjúkdóma í
augnbotnum með stafrænni myndvinnslu. Tæknin nýtist við meðhöndlun á
sykursýki. bláæðastíflum í sjónhimnu og gláku og metur einnig áhrif lyfja og
leysimeðferðar.
Annað sprotafyrirtæki. BP lífefni ehf., var stofnað af vísindamönnum Háskóla
íslands í sameindalíffræði. Fyrirtækið vinnur að þróun lyfja sem drepa bakteríur
með því að örva framteiðstu bakteríudrepandi peptíða í líkamanum.
Frumkvöðlarnir, sem standa að þessum sprotafyrirtækjum innan Háskólans, hafa
aflað innlendra og ertendra styrkja til rannsókna. Þær hafa getið af sér hagnýtar
niðurstöður sem fyrirtækin eru grundvötluð á. Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins,
lífeyrissjóðir og aðrir fjárfestar hafa tagt til fjármagn á síðari stigum. Háskóli
íslands hefur fóstrað fyrirtækin. lagt þeim til aðstöðu og fé til rannsókna og opnað
möguleika á samstarfi við nemendur í meistara- og doktorsnámi. Þessi verkefni
hafa getað nýtt sér alþjóðtegt tengstanet skótans og fengið aðstoð við undirbúning
og umsóknir vegna einkateyfa.
Fyrr í þessari viku var greint frá því að sprotafyrirtæki stúdenta. CLARA. hefði
hlotið verðlaun á norrænu nýsköpunarþingi. Fyrirtækið var stofnað af stúdentum í
vélaverkfræði. hugbúnaðarverkfræði, tölvunarfræði, sálfræði. viðskiptafræði og
ensku. Það beitir gervigreind til að greina upplýsingar úr skoðanakönnunum á
netinu og nýtir aðferðina í markaðsrannsóknir. Sprotafyrirtækið hefur þegar vakið
athygli erlendra fjárfesta.
I gær varði ungur kandídat doktorsritgerð í vélaverkfræði hér við skólann í
samstarfi við fyrirtækið Össur. Annar andmæiandinn við doktorsvörnina.
prófessor við Katiforníuháskóta. hrósaði verkefninu mjög og hvatti til þess að sú
aðferð sem fundin var upp í doktorsverkefninu yrði þegar í stað varin með
einkaleyfi.
Það er hlutverk Háskóla Islands að finna og örva rannsóknarverkefni sem geta
orðið vísir að sprotafyrirtækjum. Það er líka hlutverk Háskólans að leggja á ráðin
um uppbyggingu til framtíðar og tæra af reynslu annarra. Fyrir rúmum fimmtán
árum urðu Finnar fyrir reynstu. sem um margt svipar tit þess sem við íslendingar
göngum nú í gegnum.
Finnar höfðu byggt efnahagslíf á náttúruauðlindum. en nú bættist
fjármálaþjónusta við eftir einkavæðingu. Fasteignaverð hækkaði ört. einkaneysla
var mikil og atmenn velsæld. En skjótt skipuðust veður í lofti. Fjármagn ftæddi út
úr landinu meðat annars í kjölfar sameiningar Þýskalands og vaxtahækkunar þar.
í efnahagshruninu tentu bankar og fyrirtæki í miklum hremmingum. fjöldi
fyrirtækja varð gjaldþrota. atvinnuleysi jókst og varð rétt undir 20% af vinnuafli.
Einkaneysta snöggminnkaði og vetferð hnignaði.
En Finnar sáu tækifæri til að byggja upp efnahagslíf á nýjum grunni bættrar
menntunar. rannsókna og tækniframfara. Innan tíu ára frá hruninu voru útgjötd
þeirra tit rannsókna og þróunar orðin með því hæsta sem þekktist í heiminum.
Aðsókn í háskóta var meiri en í flestum ríkjum OECD. Hvergi lögðu hlutfatlstega
fleiri stund á rannsóknir og vísindi. Ný og öflug fyrirtæki urðu tit á sviði
upptýsinga- og fjarskiptatækni og Finnar sköruðu brátt fram úr á þessu sviði. Það
má til dæmis ætla að hér í satnum sé þriðji hver maður með ónefnda tegund
finnskra farsíma.
Nú teita ístendingar nýrra leiða eftir mesta efnahagsáfatl í sögu týðvetdisins. Þá
horfa margir til þessarar reynstu Finna. Stefna Háskóla íslands, sem felur í sér
að hraða uppbyggingu vísindastarfs og að stórefla rannsóknatengt
framhatdsnám. örva nýsköpun í vísindum og styðja við sprotafyrirtæki
vísindamanna og nemenda. er í fullkomnum takti við finnsku leiðina. íslensk
stjórnvöld hafa stutt þessa stefnu og gert samning við Háskótann um aukin
fjárframlög háð árangri skólans.
Markmið í stefnumótun Háskóta ístands er að komast í hóp 100 bestu háskóta í
heiminum. Tit að meta hvar háskótar standa eru ýmsir mætikvarðar lagðir á starf
290