Melkorka - 01.04.1950, Blaðsíða 20

Islenzkir minjagripir
Eftir Auði Sveinsdáttur
Svo virðist sem við íslendingar höfunt
sérstætt markmið í iðnaðarframleiðslu þeg-
ar við tökum okkur fyrir liendur að útbúa
vörur til að selja eða setja í búðarglugga.
Þá er eins og við gleymum öllu því góða
sem við kunnum og álpumst á að framleiða
einhvern óhroða, engu líkara en við leit-
umst frekar við að treysta á ósmekk og
menningarleysi kaupendanna en það gagn-
stæða.
Skemmst er að minnast minjagripanna
frá stríðsárunum sem fylltu flesta búðar-
glugga Reykjavíkur. Ámáluðu silki- og flau-
elstuskurnar, gibsdótið gulgráa (sem var lík-
ara því að hundur hefði skilið eftir sig á
víð og dreif í sýningargluggum en að það
væri gert af mannahöndum), tuttuguog-
fimmeyringabeltin, fimmauraarmböndin
logagylltu og einseyringahálsböndin sem
seldust svo prýðilega og við héldum að Eng-
lendingum og Ameríkönum þættu svo fall-
eg. Við gættum þess ekki að þetta var ís-
lenzkur smekkur, en livorki enskur né amer-
ískur; framleiðsla eftir eigin vali. Og liefði
nokkrum hugkvæmzt að framleiða smekk-
legan hlut liefði liann selzt eins vei. Útlend-
ingarnir urðu aftur á móti að taka það sem
til var svo þeir gætu sent vinum sínum og
ættingjum svolítinn áþreifanlegan vott um
menningu þess lands sem þeir gistu.
Lítið hefur breytzt til batnaðar síðan. í
fyrra kom liér fjöldi ferðamanna í skiptum
við íslendinga sem fóru kaupstaðarferð til
Skotlands með Heklu. Af tilviljun sá ég
,,minjagrip“ sem kona úr þessum hópi
keypti sér. Það var lopapeysa, iopinn þung-
ur af óhreinindum og vélafitu, sem henni
var sagt í búðinni að hún gæti þvegið úr
heima hjá sér! Þessi groddi var með rykkt-
um ermum eins og silkiblúsa og að öllu
leyti illa sniðinn, veruleg liandaskönnn, og
kostaði 140 krónur eða rúm 5 pund ensk og
var það liærra verð en konuna hefði dreymt
um að borga fyrir fyrsta flokks skozka garn-
peysu í heimalandi sínu.
Hér á landi er og hefur alltaf vettð l jöldi
listhagra kvenna sem útbúa sntekklega
muni, stóra og smáa, til gjafa og til að prýða
heimili sín eða jafnvel til að loka niður í
kommóðuskúffu. En strax og varan á að
vera til sölu taka þær upp fáránlegustu
vinnubrögð, svo sem að hekla gisna smá-
barnakjóla úr einföldum lopa sem þær vita
fyrirfram að er gabb og einskisnýtt verk,
þar sem lopinn drafnar í sundur eftir fáeina
þvotta. Ekki dugir hér að bera við efnis-
skorti. Því betra er að gera ekki neitt lteld-
ur en þetta. Það ætti þó að vera eðlilegast
að spinna lopann og þvo bandið áður en
lögð er vinna í að útprjóna dýrar peysur til
að selja út úr landinu. Við kvenfólkið ætt-
um að líta til baka, aftur fyrir glysfram-
leiðslu stríðsáranna, hvort ekki megi finna
lítinn, laglegan hlut úr safni forntæðra okk-
ar. Það mætti áreiðanlega endurlífga marga
smáhluti sem þær notuðu til orlofsgjafa og
unnustugjafa, einfalda þá ef með þarf og
notfæra sér á nýjan liátt sem minjagrip eða
kveðju frá íslandi. Minjagripir mega um-
iram allt ekki vera innfluttir eða stæling á
einhverju útlendu sem aldrei hefur þekkzt
í landinu.
18
MELKORKA