Melkorka - 01.07.1950, Blaðsíða 20

Elly Jannes: Austurlönd
Eftir Ingu Þórarinsson
Elly Jannes, mikilsvirtur kvenrithöfund-
ur og blaðakona, sem starfar við samvinnu-
blaðið Vi í Svíþjóð, hefur með bók sinni
Österland, er út kom 1949, tekizt að draga
að sér athygli svo fjölmenns lesendahóps,
sem yfirleitt er hugsanlegur. Ferðasögur
hennar eru léttar, lirífandi og fróðlegar, og
þar sem hún kann einkar vel að beita
myndavél, er bókin prýdd mörgurn falleg-
um og skemmtilegum myndum. En bókin
er ekki aðeins ferðalýsing. Ferðalag blaða-
konunnar er einnngis baksvið þeirra al-
mennu vandamála, sem hún leitast við að
kynna. Hún er einlæg gagnvart viðfangs-
efni sínu, en full áhuga, og henni hefur á
næstum yfirnáttúrlegan Irátt heppnazt að
komast í samband við fólk, sem alls ekki er
vant að vera á leið ferðamannsins. Þar sem
hún er kona og lætur sig auk þess vanda-
mál kvenna miklu skipta, eins og hún hefur
sýnt í hinni ömurlegu en ógleymanlegu
skáldsögu sinni: Detta ar mitt enda liv,
reynir hún alls staðar að komast í samband
við konurnar og gerir stöðu þeirra sérstök
skil í bók sinni.
kringumstæðum, festist sú mynd í minni
mínu sem tákn og mynd sósíalismans og
þeirra andlegu ofurmenna og mannvina er
skyldu til fulls að auðæfi þjóðanna eru
menn og þau auðæfi ber að vernda og verja,
að þeim dýrgripum verður að hlúa að og
Idynna og það er sannarlega gert í Ráð-
stjórnarríkjunum. Megi gæfa og gengi
fylgja þeim og þeirra framkvæmdum. Það
yrði áreiðanlega öllum heiminum fvrir
beztu.
Þau austurlönd, sem Elly Jannes kynnir
okkur fyrst eru Tyrkland, írak og íran.
Hún dvaldist samtals 8 mánuði í þessum
löndum árið 1948, sem fréttaritari blaðs
síns. Hún segir frá því, að einhverntíma
meðan síðari Iieimsstyrjöldin geisaði, hafi
Lloyd George haldið ræðu í enska þinginu
og gagnrýnt stríðspólitík Breta í Mið-aust-
urlöndum. Að ræðu Iians lokinni reis ann-
ar þingmaður á fætur og benti háðslega á, að
fyrrverajndi forsætisráðherra Englendinga
ætti að vita, að íran og íi'ak væru tvö ólík
lönd. En þess var nú reyndar engin von, því
að íran (hin forna Persía) og Irak (hin forna
Mesópótamía) eru bæði olíulönd í augum
Englendinga og olían hefur meiri þýðingu
í stjórnmálum en manneskjur.
í írak er hver útlendingur kallaður Eng-
lendingur og er orðið oft notað sem skamm-
aryrði. Menn gruna Englendingana um að
gera sitt til að viðhalda eymd fólksins. Þeir
eru taldir styðja sjeikana, sem eru einskon-
ar hirðingja-landsdrottnar og halda ósjald-
an leiguliðum sínum á barmi hungursins,
og bedúínana, senr sæta færis að stofna til
árása og skapa ringulreið, þegar kreppur
verða á stjórnmálasviðinu. Og nú, þegar
klerkavald múhameðstrúarinnar lifir þá
endurreisn, sem margir Evrópumenn virð-
ast óska katólskunni, til tryggingar gegn
kommúnisma, þá þvkjast menn einnig hér
geta merkt vestrænan stuðning.
Hin erlendu áhrif mundu ekki eiga svo
auðvelt framgangs ef aðstæðurnar (förut-
sáttningarna) væru ekki jafnhliðhollar og
þær eru. í írak eru 85% af íbúunum ólæs-
ir, að minnsta kosti nreðal Araba, sem eru
fjölmennasti þjóðflokkurinn í þessu ósam-
46
MELKORKA