Melkorka - 01.07.1950, Blaðsíða 25

að vonum mikla aðdáun hennar. Hún
minntist á það við stallsystur sína, að gam-
an væri ef þær gætu fengið að láta taka rnynd
af sér á íslenzkum búningi. Stúlkurnar fengu
þá ósk uppfyllta. Sú fyrrnefnda klæddist
fallega gamla búningnum, en hin fékk að
láni upphlut eins og þeir nú tíðkast. Þegar
listakonan sá þann búning, sagði hún undr-
andi: „Getur þetta líka verið þjóðbúningur,
sem er úr skræpóttu og óvönduðu verk-
smiðjuefni, það líkist því, sem margar svert-
ingjastúlkur klæðast heima hjá okkur.“
Búningur þessi var úr gljáandi gerfisilki og
svunta og uppldutsskyrta var svokallað
,,sett“, eða samstæða úr stórmunstruðu
sumarkjójaefni. Ég sagði ltenni að þessi
afturför þjóðbúningsins ætti sumpart rót
sína að rekja til langvarandi innflutnings-
Jiafta, að þau efni sem væru Jretur við lians
hæfi liefðu lengi verið ófáanleg, því miður
væri það víst Jíka afvegaleiddur smekkur.
Það er sameiginlegt einkenni þjóðbún-
inga að reynt er að vanda sem ljezt til þeirra.
Það er ætlast til að þeir séu endingargóðir
og oftast eru þei'r að einliverju leyti úr
heimaunnu efni. Ég liygg að það muni
þykja Jieldur bágborinn þjóðlrúningur, þar
sent allt efnið í hann er aðfengið frá öðrum
þjóðum. Látum svo vera, þó reynt sé að ná
í Jiað bezta, sem fáanlegt er í liátíðabúning-
inn, Jiegar svo mjög á að vanda til Jtans um
vinnu og endingu, en í búning til dagiegrar
notkunar og minni liáttar spariföt, ættum
við ekki að vera svo aum að sækjast eftir lé-
legu efni til annarra landa. Við eigum sjálf
ull, sem eitt sinn var unnin og spunnin og
ofin á lieimilunum í klæði á landsins lýð.
Heimasæturnar notuðu frístundir sínar til
að skattera, ltaldýra og sauma búninga svo
fagra, að Jteir vekja aðdáun allra kynslóða.
Sagan sýnir að jrjóðliúningar taka oft smá-
breytingum samkvæmt kröfum tímans.
Þetta er í alla staði réttmætt, ef þess er gætt
að stíll og eðli þjóðliúningsins glatist ekki
við breytinguna. Það er ekki nema eðlilegt
að nútímakonum, sent liúa við hlý liúsa-
kynni, Jryki of Jmngt og lieitt að ganga í
vaðmálspeysulötum. Ég lief sanit verið að
virða fyrir mér vaðmál, sem tengdamóðir
mín, frú Kristín Jakobsdóttir, spann og lét
vefa en sendi í klæðaverksmiðju og lét ló-
skera og lita. Það er fínt og fallegt og sízt
Jtyngra og svörgulslegra en mörg ullarkjóla-
efni sem aðflutt erú til landsins. Á köldum
vetrardegi þyrfti enginn að amast við pilsi
úr slíku efni. Svo var ég að skoða gömlu
prjónuðu peysuna hennar móður hennar
frú Sigríðar Jónsdóttur frá Breiðabólstað.
Sú peysa er talin minnst J00 ára gömul.
Hún er lneint ekki óliðlegri né grófgerðari
en peysurnar, sem flestar nútímastúlkur
eiga. Hún tilheyrði peysufötunum í Jiá daga,
féll Jrétt og mjúkt að líkamanum, var nokk-
uð liá í liálsinn og Jiar var mjótt slifsi linýtt
í snotran linút. Við Jiennan búning var not-
uð prjónuð, djúp skotthúfa með stuttum
skúf. Ef ungu stúlkurnar sæju vandaðan
búning Jressarar tegundar, gæti ég \ el trúað
Jdví a ðeinliverjar þeirra segðu, að Iiann
væri nú dálítið „smart“,“ og djúpa Jiúfan
mundi áreiðanlega fara vel á stuttliærðum
Jokkakolli. Samfellan liennar frú Sigríðar
lier Jdó af öllu því, sem ég lief séð tilheyr-
andi íslenzkum búningi. Hún er með breið-
um bjómsturbfekk, skatteruð í ótal undra-
liturn, með svo mikilli vandvirkni að lengra
verður ekki komizt í Jreim efnum. Margar
ungar stúlkur leggja mikið verk í að sauma
veggteppi og annað, oft eftir lítið listræn-
MELKORKA
51