Heilbrigðismál - 01.09.1981, Blaðsíða 23

Hjólreiðar eru heilsubót
Reiðhjólum hefur fjölgað mikið
að undanförnu, einkum vegna
lœkkunar á aðflutningsgjöldum og
vegna orkukreppunnar. Það sakar
heldur ekki að hjólreiðar hafa verið
taldar geta bœtt heilsuna. Um pað
var fjallað i þessu tímariti fyrir níu
árttm. Verður hér birtur útdráttur úr
þeirri grein, sem Bjarni Bjarnason
lœknir þýddi. —j.
Þeir sem fara daglega á reiðhjóli
fá jafnframt alhliða hreyfingu fyrir
líkamann, en það er mikilvægt
hcilsunnar vegna. Hjólreiðum má
haga þannig að þær séu við hæfi
hvers og eins og svari þörfum
þeirra til áreynslu og hreyfinga.
Þess vegna er reiðhjólið eitt hið
besta tæki til að halda líkamanum
virkum.
Ungu fólki getur verið mjög hollt
að iðka hreyfingar og útilíf, sem
gerir kröfur til þreks og krafta. En
það sem við þörfnumst öll er nægj-
anleg áreynsla og hreyfing til þess
að halda blóðrásinni í góðum gangi
með tiltölulega lítilli áreynslu. Hin
æskilega hreyfing má ekki vera of
erfið eða þreytandi og heldur ekki
of einhliða. Auk þess má hún ekki
taka um of huga þess sem hreyfir
sig, vegna þess að það er athyglis-
verð, eðlisfræðileg staðreynd að of
mikil einbeiting hugans getur verið
eins þreytandi og mikil vöðva-
áreynsla.
Hjólreiðar hafa þá kosti að þær
eru ekki of einhliða. Þó þær krefjist
eftirtektar og aðgæslu af hálfu
hjólreiðamannsins eru þær ekki
mikið álag á orku hans. Sé hjól-
reiðamaðurinn á nýtísku hjóli,
eyðir hann miklu minna þreki í
hundrað metra akstur en í að ganga
sömu vegalengd. Þó áreynslan við
hjólreiðar megi heita lítil, eru
hreyfingar fótanna hraðari en þó
gengið sé eldhratt. Sannanir fyrir
því hvað hjólreiðamaðurinn reynir
lítið á sig fást með því að mæla
hraða andardráttarins. Hann er
næstum eins rólegur og í hvíld. Það
eru hreyfingarnar en ekki áreynsl-
an sem örva blóðrásina. Blóð hjól-
reiðamannsins berst hratt gegnum
æðakerfið, án þess að hann verði
andstuttur. Lungu hans fyllast og
tæmast ört, og vegna þess að hann
andar þvingunarlaust síast loftið
sem hann andar að sér eðlilega út í
blóðrásina.
Hinn hófsami hjólreiðamaður
þjálfar ekki aðeins vöðvana í fót-
unum, en jafnframt bak-, kvið-,
handleggja- og brjóstvöðva. Auk
þess sem hjartað slær jafnt og
áreynslulítið, styrkist það og stælist
af hreyfingunni, sem er heilsu- og
lífgjafi. Lungu hans starfa eins og
best verður á kosið og um blóð hans
streymir raunverulega meira lífg-
andi súrefni en líkaminn strangt
tekið þarfnast.
Vegna hinnar takmörkuðu
áreynslu sem hjólreiðarnar krefj-
ast, borið saman við hina miklu
hreyfingu sem þær veita, verður
þreytan af þeim smávægileg. Þvert
á móti eru flestir vel upplagðir eftir
sprettinn.
Samkvæmt kenningum fjölda
þekktra hjartasérfræðinga eru
reiðhjólakaup eitthvað það besta
sem kyrrsetumaður getur tekið sér
fyrir hendur. Þegar hann svo hefur
ráðfært sig við lækninn sinn á hann
að hefja hjólreiðarnarog byrja með
stuttum áfanga á sléttum og halla-
lausum vegi. Þar sem hann er
þjálfunarlaus, verður hann að gæta
sín að ofreyna sig ekki og forðast að
verða mæðinn og andstuttur. Haldi
hann áfram hóflegum hjólreiðum
kemst hann sennilega fljótt að raun
um að hann verður betur fyrirkall-
aður, sama hvað aldri hans líður.
Smám saman getur hann aukið
hraðann, eftir því sem hann styrk-
ist, og aukið áreynslu vöðvanna.
Hjartað lætur sér álagið vel líka
og mótmælir því ekki, ef hreyfingin
eykst hæfilega, smátt og smátt og er
ekki vanrækt. Læknavísindin hafa
löngu komist að raun um að hjól-
reiðar eru mjög heppileg hreyfing
og afbragð fyrir miðaldra menn.
Sá sem fer að iðka hjólreiðar að
staðaldri, finnur að öllum líkind-
um, að hann er orðinn eins og nýr
maður eftir nokkra mánuði. □
Teikning af fyrsta reiðhjólinu sem
kom til Reykjavíkur (um 1890), en
það er nú geymt í Þjóðminjasafninu.
Fréttabréf um HEILBRIGÐISMÁL 3/1981 23