Heilbrigðismál - 01.03.1989, Blaðsíða 17

hjartabilanir, slæma höfuðáverka
og fleira. Gagnsemi Iæknis var tal-
in lítil í 185 tilvikum þó alltaf sé erf-
itt að meta það.
Þó að af ofangreindu megi vera
ljóst að þessi starfsemi sé mjög
gagnleg er einnig fróðlegt að at-
huga aldursdreifingu sjúklinga og
þá sérstaklega með tilliti til gagn-
semi Iæknis í hverjum aldurshóp.
í aldurshópnum 11-20 ára þörfn-
uðust fjórir einstaklingar strax
læknishjálpar, þar af tveir sem
höfðu lent í slæmu umferðarslysi.
Aldurshópurinn 21-30 ára þurfti
mest á sjúkraflutningi að halda.
Fjórir einstaklingar í þessum hópi
þurftu á tafarlausri endurlífgun að
halda, þar af voru þrír í hjarta- og
öndunarstöðvun og einn með
hættulegan höfuðáverka. Að auki
þurfti læknir að grípa til ýmissa
annarra læknisaðgerða strax á
staðnum í 15 tilfellum til viðbótar. í
næsta aldurshópi, 31-40 ára,
þurftu þrír á tafarlausum aðgerð-
um að halda og voru tveir í hjarta-
og öndunarstöðvun. Tíu að auki
voru hættulega veikir. Þrír ein-
staklingar á aldursbilinu 41-50 ára
þurftu nauðsynlega á læknisaðstoð
að halda og einnig þrír á aldrinum
51-60 ára þar af einn í hjarta- og
öndunarstoppi. Þrír einstaklingar
61-70 ára voru í hjarta- og öndun-
arstöðvun og þurftu endurlífgun,
og tveir eldri en 70 ára.
Áberandi er að læknir var hlut-
fallslega oftar mikilvægur eða
nauðsynlegur hjá þeim sem voru
eldri en 50 ára eða í vel ríflega
helmingi tilfella. Á þessum tíma
var ekki um alvarleg veikindi hjá
börnum að ræða.
Áhöfn neyðarbílsins þurfti níu
sinnum að framkvæma barkaþræð-
ingu til að tryggja öndunarvegi. í
þriðjungi tilfella var settur upp
æðaleggur og lyf gefin í 42 tilfell-
um og vökvagjöf í 19 tilfellum.
Meirihluti sjúklinganna var flutt-
ur á Borgarspítalann ýmist til inn-
lagnar eða athugunar á1 Slysadeild.
Trúlegt er að hluti þeirra sjúklinga,
sem er í fyrstu fluttur á Slysadeild
til athugunar, lendi síðan á þeim
spítala sem hefur bráðavakt hverju
sinni. í 34 tilfellum nægði athugun
læknis á vitjunarstað ein sér.
Nauðsynleg pjónusta
Reynslan af þessurn rekstri
sýndi að full þörf var á að halda
áfram á sömu braut og reyndar
bráðnauðsynlegt að auka þessa starf-
semi þannig að læknir fari með
bflnum allar nætur.
Að jafnaði var það rúmlega einu
sinni á nóttu að nærvera læknis
var mjög mikilvæg eða lífsnauð-
synleg fyrir sjúkling. Þó hægt sé
að hugsa sér að þetta gildi aðeins
um helgar vegna þess að margir
séu ölvaðir, þá er það ekki raunin
því langflestir þeirra sem lentu í
mestu veikindunum voru ekki ölv-
aðir. Þeir sem voru ölvaðir þurftu
nær alltaf takmarkaða læknisað-
stoð þó að nokkrar undantekning-
ar séu frá því.
Með samanburði við fyrsta
starfsár neyðarbílsins að degi til
sést að ekki er ýkja mikill munur á
gagnsemi læknis eftir því hvort er
að nóttu eða degi og út frá því
sjónarmiði er hann því jafngagn-
legur allan sólarhringinn.
Reynslan sýnir að 25 einstakling-
ar þurftu bráðnáuðsynlega á lækn-
ismeðferð að halda þær 108 nætur
sem hafa verið skoðaðar hér og er
þá átt við að með starfi neyðarbíls-
ins hafi verið bjargað lífi. Miðað við
það má réikna með að um 85 ein-
staklingar á ári þurfi á þessari
þjónustu að halda að nóttu til.
Þegar auk þess sem sagt er hér
að ofan, er haft í huga að mikill
hluti sjúklinganna eru ungir að ár-
um er ekki annað réttlætanlegt en
að auka þjónustu neyðarbílsins
þannig að hann sé starfræktur all-
an sólarhringinn, allt árið. Því ber
að fagna þeirri ákvörðun borgaryf-
irvalda og Sjukrasamlags Reykja-
víkur að frá og með ársbyrjun 1989
er neyðarbíllinn rekinn allan sólar-
hringinn, alla daga vikunnar. Slíkt
er lífsnauðsynlegt.
Heimildir:
Friðrik Sigurbergsson: Reynsla af notkun
neyðarbíls að nóttu. Greinargerð samin í nóv-
ember 1988. Fjölrit.
Finnbogi Jakobsson, Helgi Sigurðsson,
Gunnar Sigurðsson: Rekstur neyðarbíls frá
Borgarspítalanum. Læknablaðið 1985, 71(2),
41-9.
Friðrik Sigurbergsson læknir hefur
starfað á lyflækningadeild Borgar-
spítalans og verið í hópi lækna á neyð-
arbílnum sfðan 1987.
HEILBRIGÐISMÁL 1/1989 17