Heilbrigðismál - 01.03.1993, Blaðsíða 24

i9f sfui91
Sex milljónir til krabbameinsrarmsókna
í vor var úthlutað tólf styrkjum
úr rannsóknasjóðum Krabbameins-
félags íslands að heildarupphæð
um sex milljónir króna. Annars
vegar voru veittir fjórir styrkir sam-
tals að upphæð ein milljón króna
úr Rannsóknasjóði Krabbameinsfé-
Iagsins, og var það í fimmta sinn
sem veitt var úr þeim sjóði. Hins
vegar var nú í þriðja sinn úthlutað
úr Rannsókna- og tækjasjóði leitar-
sviðs Krabbameinsfélagsins, alls
átta styrkjum að fjárhæð rúmar
fimm milljónir króna. Tilgangurinn
með þessum styrkveitingum er að
efla rannsóknir á krabbameini hér á
landi, en oft hefur verið bent á það
að hér sé að mörgu leyti kjörið að
stunda slíkar rannsóknir.
Guðmundur Vikar Einarsson
læknir og Tómas Guðbjartsson
læknir hlutu styrk til að rannsaka
tíðni nýrnakrabbameins, en þetta
krabbamein er hlutfallslega algeng-
ara hér en víðast hvar í heiminum.
Lögð verður áhersla á að kanna
meingerð æxlanna og horfur sjúkl-
inganna, ekki síst með hliðsjón af
nýjum rannsóknaraðferðum og
framförum í meðferð.
Helgi Sigurðsson læknir hlaut
styrk til að kanna hvort hægt sé að
finna sameiginlega þætti hjá
brjóstakrabbameinssjúklingum þar
sem sjúkdómurinn hefur tekið sig
upp án þess að dreifast út fyrir
brjóstið, en horfur þessara sjúkl-
inga eru allgóðar.
Jórunn Erla Eyfjörð sameinda-
erfðafræðingur, Sólveig Grétars-
dóttir sameindaerfðafræðingur og
Steinunn Thorlacius líffræðingur
hlutu styrk til að greina stökkbreyt-
ingar í erfðaefni sem einangrað er
úr tíu ára gömlum brjóstakrabba-
meinsæxlum. Niðurstöður fyrri
rannsókna benda til þess að mjög
sterk fylgni sé milli stökkbreytinga
í svonefndu p53 bæligeni og
slæmra lífshorfa.
Stökkbreytt brjóstakrabbameinsgen
Niðurstöður rannsókna sem
gerðar hafa verið á Rannsókna-
stofu Krabbameinsfélagsins í
sameinda- og frumulíffræði
sýna að breytingar í bæligeni
sem nefnt er p53 eru algengar í
brjóstakrabbameinsæxlum. I’á
hefur einnig verið sýnt fram á
að fylgni er milli p53 stökk-
breytinga og mögnunar á onkó-
geninu erbB2. Það hefur vakið
Jórunn Erla Eyfjörð, Sólveig
Grétarsdóttir og Steinunn
Thorlacius hafa verið að rann-
saka tengsl ákveðins gens við
hættu á brjóstakrabbameini.
athygli að stökkbreytingar í
geninu virðast hafa forspárgildi
um framvindu sjúkdómsins.
Rannsókn sem dr. Jórunn Erla
Eyfjörð sameindalíffræðingur
og Steinunn Thorlacius líffræð-
ingur gerðu á æxlissýnum frá
110 brjóstakrabbameinssjúkling-
um, sem greindir voru á árun-
um 1987-1991, sýndu marktækan
mun á lífshorfum sjúklinga sem
voru með p53 breytingu í æxlis-
frumum og þeirra sem ekki
höfðu slíkar breytingar. Stökk-
breyting, sem var í fimmta
hverju æxli, reyndist sterkasti
áhættuþáttur hjá þessum sjúkl-
ingum.
Nú vinnur dr. Sólveig Grét-
arsdóttir sameindalíffræðingur,
ásamt Steinunni og Jórunni, að
því að einangra erfðaefni
(DNA) úr æxlissýnum sem
geymd eru í vaxkubbum (par-
affin), en þetta er nú unnt að
því er virðist óháð aldri sýn-
anna. Er nú verið að vinna úr
200 brjóstaæxlum frá 1982 og
1983 í samvinnu við Rannsókna-
stofu Háskólans í meinafræði til
að kanna þetta nánar.
Niðurstöðurnar hafa verið
kynntar víða erlendis og greinar
hafa birst í vísindaritum um
krabbameinsrannsóknir, m.a.
Cancer Research. Rannsóknirn-
ar hafa verið styrktar úr sjóðum
Krabbameinsfélagsins og öðr-
um sjóðum, íslenskum og nor-
rænum.
24 heilbrigðismAl 1/1993