Heilbrigðismál - 01.06.1993, Qupperneq 34

Illustrated London News (Gamlar þjóðlífsmyndir).
Gamalt
Mannblendni
og mannúð
Svo fjölskrúðug sem er
tign, fegurð og gæði
grasa, nýgræðinga og
trjáa á einu og sama eng-
inu eða í einum og sama
skóginum, þá er fjöl-
breytnin þó langmest í
siðum, háttum og yfir-
bragði manna, jafnvel
þeirra sem fæddir eru í
sama landi og sama lofts-
lagi, komnir af sömu for-
eldrum og að auki upp-
fæddir við sama kost í
sama húsi. En úr því
þetta efni er á annað
borð til umræðu þá vil
ég byrja á því að fullyrða
um þjóð mína að þetta
fólk er í eðli sínu hneigt
til mannblendni, góð-
gerðarsemi, Ijúfmennsku
og yfirleitt til allrar
mannúðar, og er alveg
sérstaklega annt um frið
og spekt. Því eftir að
Erlendir ferðamenn og
hjálparmenn þeirra búa
sig af stað, 1875.
óeirðum, róstum og inn-
byrðis bardögum óeirða-
og metorðaseggja létti,
sem miklu losi komu á
samfélag vort, er hvergi
á byggðu bóli meiri frið-
semi en á eylandi voru.
íslandslýsing Odds
Einarssonar biskups,
satnin um 1590.
Tilbúnar tennur
Hér á Iandi hefir
tannsýki farið mjög í
vöxt á síðari tímum og
því mun sennilega halda
áfram, þangað til að fólki
lærist að gefa tönnunum
meiri gaum, hirða betur
munninn og styrkja tenn-
ur sínar og forðast það,
sem þeim er skaðlegt.
Tilbúnar tennur er góð
og nauðsynleg hjálp í
þessu tilliti, þegar þær
náttúrulegu ganga úr sér
- eyðileggjast. Ekki þarf
að skýra það fyrir mönn-
um, hvaða áhrif tennurn-
ar hafa á svip eða útlit
manna, hvað tannleysi
getur gjörbreytt andlits-
falli eða dráttum, - það
þekkja allir. Einnig hjálpa
tilbúnir tanngarðar mjög
upp á málfærið, þegar
fólk hefur vanist þeim.
Það er líka margreynt að
þeim sem tannlausir eru
með öllu er miklu hætt-
ara við kvefi og hálskvill-
um, og ofkælingu á
lungnapípum, því að
þegar fólk hefur engar
tennur í munninum þá er
því miklu gjarnara að
hafa munninn opinn, og
þá streymir inn um hann
of mikið kalt loft.
Af því að ég hefi orðið
þess var að fólk hefur
stundum sér að gamni að
setja upp í sig og „máta"
annara tanngarða vil ég
nota tækifærið og vara
alla við slíku sem kynnu
að láta sér detta hið sama
í hug. Bæði er það að
slíkur leikur er alveg
þýðingarlaus, því að það
er áreiðanlegt að aldrei
„passa" tilbúnar tennur
nema einmitt í þá einu
persónu sem þær eru
búnar til í - og svo er
það fremur ólystugt og
getur verið alvarlegt
gaman því að sumir
munnar geta verið besta
gróðrastöð fyrir „bakter-
íur", og enginn veit, sem
ekki hefur rannsakað,
hvað í annars munni býr.
Brynjólfur Björnsson: Um
tilbúnar tennur. Almanak
Þjóðvinafélagsins 1914.
W2, M
@S W& Æ
*
Ohreinir andar
Að brennisteinninn
reki burt óhreina anda ^
efast ég mikið um, nema
því aðeins að þessir and-
ar séu eigi annað en
óhollar lofttegundir, en
þeim eyðir brennisteins-
sýrlingurinn víst betur en
flest önnur lyf. Það er í
þessu efni eftirtektavert
hvernig hjátrúin hefur
jafnan einhvern fót fyrir
sér og liggur nær hinu
sanna en menn skyldu
halda.
Jón Hjaltalín.
Heilbrigðistíðindi, 1871.
Feitur biti
Einn forboðinn munn-
biti getur í mesta lagi
verið tvær mínútur uppi
í þér, tvo tíma í magan-
um en ævilangt á
mjöðmum þínum.
Heimilisritið, 1945.
Óregla á
útgufuninni
Hafi kvefið tilbyrgt
nasirnar skal sjúklingur
sjúga volgt vatn upp í
þær, mysu eða tevatn,
nokkrum sinnum á degi
hverjum, eður dampana
þar af.
Þeir sem kvef hafa
skulu forðast alla áfenga
drykki, sterkan kulda og
mikinn hita, þeim er
heldur ekki þénanlegt að
borða á kvöldtíma. Ekki
er þeim óráðlegt að reykja
tóbak undir svefn og sofa
með bringuskjól.
Til eru menn sem frem-
ur öðrum er hætt við
kvefi; þetta kemur þar af
að útdampanin er í óreglu
komin og maginn ásamt \
lungunum er kraftminni
en ber, hvers vegna hinir
slímfullu og skörpu vess-
ar geta auðveldlega þang-
að safnast.
Jóns Péturssonar lækninga-
bók fyrir almúga, 1834.

34 HEILBRIGÐISMÁL 2/1993