Heilbrigðismál - 01.03.1997, Qupperneq 8

i
Gamalt
Andlegt uppeldi
Margur efnalítill mað-
ur hefur meiri virðingu
og á hana fremur skilið
en stórríkur burgeis, og
eins er með þjóðirnar.
Maður sá sem er þrosk-
aður á sálu og líkama er
vandur að virðingu sinni;
eins ættu þjóðirnar að
vera. Smáþjóðir hafa oft
komið miklu til leiðar og
haft stórkostlega þýðingu
fyrir menningu heimsins.
Það sem mest ríður á
er andlegt uppeldi þjóð-
arinnar; það er grund-
völlur allrar velmegunar
og vellíðunar. Sú þjóð
sem hefur siðferðislegt
þrek fær allt annað leik-
andi og svo sem af sjálfu
sér. Upp er sprottinn
mikill nýgræðingur sið-
ferðislegrar menningar;
Vöruúrvalið hjá Thom-
sens-magasíni í Reykja-
vík var ótrúlega mikið.
Þessi mynd úr matvöru-
deildinni var birt í
Óðni, 1907.
hlúum að honum svo
hann vaxi og verði fagur-
laufgaður skógur á 20.
öld. Menntun og vísindi
eru hin ágætustu vopn
mannlegs anda til þess
að hefja félagslífið til
fullkomnunar og fram-
fara; en því aðeins koma
þau að notum að siðferð-
isgrundvöllur þjóðarinn-
ar sé tryggur og traustur.
Þorvaldur Thoroddsen prófessor
(f. 1855, d. 1921). Hugleiðingar
um aldamótin. Andvari, 1901.
Brautryðjendur
Tveir frægir menn hafa
verið áhrifamestir braut-
ryðjendur við að opna
þjóðum heims frjálsa leið
í fegurð hinnar auðu
náttúru og út í birtu sól-
arinnar.
Rousseau gerðist seint
á átjándu öld spámaður
nýrrar náttúruhyggju. í
samræmi við hans vakn-
ingu leitar mannkynið
með hverju ári meira og
meira úr þröngbýli borga
og bæja út í auða náttúr-
una, þar sem er að sjá
fossa, sanda og gróður-
lendi, skóga og fjöll, jökla
og ævarandi bylgjugang
hafsins.
Menntastéttir Suður-
Áhyggjur?
Geðlæknir er
maður sem ekki þarf
að hafa áhyggjur
- svo lengi sem
aðrir hafa þær.
Læknablaðið, 1973.
landa höfðu í fornöld sól
og sjávarböð til hressing-
ar þreyttu fólki, en í
myrkri miðalda var þessi
þekking fallin í
gleymsku. Níels Finsen
hélt áfram þessu verki í
nýrri mynd. Hann varð
spámaður sólarljóssins. í
hans anda leita nú millj-
ónir manna í öllum
heimsálfum heilsubótar
og hressingar í sól- og
geislaböðum í Finsens-
stofnunum, þar sem
menn lækna óteljandi
mannamein með geisla-
flóði sólarorku og ann-
arra geislalinda, sem vís-
indin hafa gefið hrjáðu
mannkyni.
jfínas jónssfín frá Hrifhi
(f. 1885, d. 1968):
Aldamótamenn, 1959.
Giftugjafi
Enginn verður sterkur
nema hann stælist í átök-
um. Enginn verður ham-
ingjusamur nema hann
finni máttinn í sjálfum
sér. Hinir válegustu at-
burðir geta jafnvel orðið
giftugjafi, ef þeir megna
að vekja þá blundandi
orku sem í flestum býr.
Þórarinn Björnsson skóla-
meistari (f. 1905, d. 1968).
Rætur og vængir 1,1992.
Innri ró og
vitsmunir
Sumum hjálpar trú,
öðrum eldmóður. En fyr-
ir þá sem hvorugt eiga
veit ég aðeins eitt sem
hjálpar. Og það er sú
innfjálga ró sem vex upp
af vitsmunum, mann-
dómi og góðu hjartalagi.
Hún er fáum gefin í
vöggugjöf en flestir geta
áunnið sér hana með því
að efla vitsmuni sína,
temja hvatirnar og lifa
óbrotnu lífi.
Og það er oftar en á
hinni hinstu stund sem
þessi ró er eina hjálpin.
Hvenær sem kreppir að,
hvenær sem sorgir og
vonbrigði mæta, þá er
hún hinn besti eiginleiki
mannsins.
Pálmi Hannesson rektor
(f. 1898, d. 1956).
Fósturjörð, 2, 1975.
Þekking
og siðgæði
Vissulega er þekking
eitt hinna æðstu lífs-
hnossa. En án góðvildar
og kærleika, án mannúð-
ar og hógværðar verður
maðurinn aldrei ham-
ingjusamur. Hamingju
sína og farsæld eflir mað-
urinn best með því að
gera hvort tveggja í senn
að treysta þekkingu sína
og styrkja siðgæðisvitund
sína.
Gylfi Þ. Gíslason
prófessor og ráðherra (f. 1917).
Samtíð og saga, 1951.
Fegurðarheimurinn
í okkur sjálfum
Við þurfum ekki að leita
langt eftir fegurð og ham-
ingju, fegurðarheimurinn býr í
okkur sjálfum. Öll sæla felst í
því að gleyma sjálfum sér. Þá
hrökkva upp dyrnar sem loka
okkur inni og heimurinn sjálf-
ur blasir við okkur, skínandi,
sólbjartur og óendanlega víð-
ur. Og allt sem lifir, talar til
okkar sínu máli, ef við viljum
hlusta eftir því.
Laufey Valdimarsdóttir
(f. 1890, d. 1945).
íslenskar tírvalsgréinar,
1976.
8 HEILBRIGÐISMÁL 1/1997