Heilbrigðismál - 01.03.1997, Blaðsíða 23

Dæmi um áhrif nikótíns á líkamsstarfsemi
Hjarta og æðakerfi
• Aukinn hjartsláttarhraði
• Áhrif á samdrátt hjartavöðvans
• Hækkaður blóðþrýstingur
• Samdráttur æða í húð, og því minni húðhiti
Bruni
• Áhrif á blóðfitur og mjólkursýru í blóði
Taugakerfi
• Örvun / (slökun)
• Breytingar á heilalínuriti
• Skjálfti
Kirtlastarfsemi / hormón
• Áhrif á framleiðslu vaxtarhormóns
• Áhrif á nýrnahettur
hér var selt til skamms tíma. Þann-
ig er jafnmikið nikótín í einni lítilli
dós af fínkornóttu neftóbaki eins og
í fjórum til fimm pökkum af sterk-
um sígarettum. Þar með er ekki öll
sagan sögð því auk þess verður
ýmislegt til þess að nikótínið í
snuffinu kemst mjög auðveldlega
inn í blóðrásina. Það er fínkornótt,
sem þýðir að heildaryfirborð tób-
aksins er mjög stórt og það auð-
veldar losun fíkniefnisins (og auð-
vitað annarra eiturefna) inn í ríku-
legt háræðanet slímhúðarinnar.
Auk þess hefur í sumar tegundir
verið bætt söltum sem hækka sýru-
stig, en það eykur og flýtir upp-
töku nikótíns í blóðrásina. Flestir
reykja eina sígarettu í einu og þegar
henni er lokið (eftir 5-10 mínútur)
byrjar nikótínmagn í blóði að
minnka. Sá sem notar reyklaust
tóbak hefur það oftast mikið lengur
í nösinni eða í vörinni og auk þess
er í hverri „hleðslu" mun meira af
nikótíni en í einni sígarettu. Rann-
sóknir sýna að við neyslu á reyk-
lausu tóbaki berst a. m. k. jafn mik-
ið af nikótíni inn í blóðið eins og
við reykingar og helst þar lengur.
Þannig er neytandinn mun lengur
undir verulegum nikótínáhrifum
eftir hverja neyslu, en sá sem reykir.
Þetta veldur því að sá sem neytir
fínkornótts tóbaks, snuffs (gjarnan
unglingur) verður mjög fljótt háður
því. Það gerist eftir mun færri
neysluskipti (oft 1-5 skipti), en hjá
þeim sem er að fikta við að reykja
(gjarnan 20 skipti). Trúlega skýrir
þetta líka þá staðreynd að oft er
mikið erfiðara fyrir þann sem notar
reyklaust tóbak að hætta, en fyrir
hinn sem reykir. Heilbrigðisstarfs-
fólk sem þekkir til segir og að frá-
hvarfseinkennin séu mun svæsnari
hjá þessum tóbaksneytendum, en
hjá reykingafólki.
Rannsóknir sýna ótvírætt að þeir
unglingar sem byrja að nota reyk-
laust tóbak, fara margir síðar að
reykja. Þetta hlutfall er oft 30-50%,
og samkvæmt sumum rannsóknum
mun hærra. Einmitt þarna er ein
mesta hættan við reyklausa tóbak-
ið: Það beinlínis ryður reykingum
braut. Stóraukin notkun ungmenna
á snuffi á síðustu árum er trúlega
hluti skýringar á vaxandi reyking-
um sem kannanir sýna í þeirra
hópi. Þetta undirstrikar hve fráleitt
og ábyrgðarlaust það er að tala um
notkun á reyklausu tóbaki sem
hættulitla.
Samanburður á nikótínmagni í
blóði, annars vegar eftir sígarettu-
reykingar og hins vegar munntó-
baksnotkun. Mælingar eru gerðar
að morgni og höfðu þátttakendur
þá ekki notað tóbak frá því kvöld-
ið áður. Við reykingar var að með-
altali reykt í 9 mínútur (1,3 sígar-
ettur) en við munntóbaksnotkun-
ina voru sett 2,5 grömm af munn-
tóbaki í munninn og höfð þar í 30
mínútur.
Nikótínmagn í blóði
0 10 30 60 90 120 Tími (mínútur)
Neyslutími sígarettu
| Neyslutími munntóbaks
HEILBRIGÐISMÁL 1/1997 23